Giới thiệu về tôi

Ảnh của tôi
Buôn Ma Thuột, Tây Nguyên, Vietnam

Thứ Năm, 26 tháng 8, 2021

ĐI TÌM CÁNH CHIM KƠ TIA *Thái Bá Dũng

 

Xứ Thượng

25 tháng 4, 2019 
Đã chia sẻ với Công khai
Công khai
"Chim Kơ Tia bay tới, nghiêng cánh chào Đắkrông..."
ĐI TÌM CÁNH CHIM KƠ TIA
*Thái Bá Dũng
...
Trong các loài thì người nông dân sợ nhất là... chim kơtia.
Ôi trời, sao vậy? Vì loài này thường kéo theo từng đàn cả ngàn con, đến đâu cắn phá bắp, lúa đến đó. Anh Y Thứ, thanh niên Ê Đê ở buôn Pan, xã Ea Yông (huyện Krông Pắk, Đắk Lắk), cho biết: “Vào mùa lúa rẫy và mùa bắp, loài chim này thường kéo về thành từng đàn đông như châu chấu, cắn phá mùa màng của người dân. Người Ê Đê thường tìm cách bắt kơtia và coi đó là loài chim gây hại”.
...
Ama H’Loan là người lớn tuổi tại buôn Kroa B (xã Cuôr Đăng), ngoài việc trồng cà phê thì vào mùa bắp ông thường đem bẫy lên nương bắt chim kơtia. “Trước đây loài chim này nhiều vô kể, người dân ở các thôn buôn khó nhọc trồng lên hạt bắp hạt lúa nhưng nương rẫy này nằm sát rừng nên kơtia kéo về từng đàn cắn phá. Nương rẫy của người dân không bao giờ được yên tĩnh, nhiều người phải nằm lại rẫy để đuổi chim, bảo vệ mùa màng” - Ama H’Loan nói.
...
Bà H’Siu (ở xã Ea Yông) cho biết đối với người Ê Đê thì kơtia không phải là con vật linh thiêng mà ngược lại. Kơtia cũng không biết hót mà âm thanh loài chim này phát ra chỉ là tiếng kêu rất khó nghe. Loài chim này gắn liền trong cuộc sống của người dân với hình ảnh con vật gây hại, thường bay từng đàn và kêu inh ỏi náo động ở những nơi chúng đi qua.
Vậy chim kơtia là chim gì mà người Kinh lại yêu thích?
Ông Kpă Simon - phó giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam thường trú tại Tây nguyên, người nghiên cứu về văn hóa Tây nguyên - cười rồi giải thích: “Tội của... mấy ông nhạc sĩ đấy, thật ra chim kơtia là con vẹt, con két - loài chim ám ảnh đối với mùa màng của bà con Tây nguyên”. Cũng theo ông Simon, có thể cái tên “kơtia khá dễ nhớ và gắn liền với hai bài hát cũng “đẹp” không kém là Ơi chim ktiă của nhạc sĩ Y Sơn Niê và Đắk Krông mùa xuân về của nhạc sĩ Tố Hải. “Ngày xưa khi mình còn sống trong buôn tại huyện Ayun Pa (Gia Lai), loài chim này cũng thường kéo về rất nhiều. Người dân tìm mọi cách đuổi kơtia, năm nào kơtia về đông thì năm ấy dân làng sẽ bị mất mùa”.
Cũng theo ông Simon, việc ra đời cây đàn t’rưng - loại nhạc cụ nổi tiếng của người dân tộc Tây nguyên - cũng có liên quan đến... loài chim kơtia. Ông cho biết ngày xưa khi chưa có nhiều cách để đuổi chim khỏi nương rẫy, người dân tộc Ba Na và người dân tộc Jarai thường dùng cành khô gõ vào ống cây lồ ô, khi gõ mạnh thì phát ra âm thanh lớn khiến chim hoảng sợ bỏ đi. Rồi dần dần người ta phát hiện chất liệu âm thanh đặc biệt của dụng cụ đuổi chim này và chế tác nên cây đàn t’rưng.
Hóa ra chim kơtia chỉ là con két thôi mà. Cái này “phiên” ra tiếng Kinh thì chắc phải hát là: “Kia con két bay tới, nghiêng cánh chào Đắk Krông...”. Nhưng Đắk Krông ở đâu?
Đắk Krông đâu có ở Tây nguyên?
Ông Kpă Simon cho biết hiện nay từ Đắk Krông trong bài hát Đắk Krông mùa xuân về có rất nhiều cách viết khác nhau ở hai từ Đắk Krông. Tuy nhiên xét về nghĩa và từ chính xác thì từ “gốc” của Đắk Krông là “Dă-Krông” - trong từ của đồng bào dân tộc có nghĩa là “nước lớn”.
Ông Simon khẳng định đây là một địa danh tại Quảng Trị, chứ Tây nguyên không có đơn vị hành chính hay thôn buôn nào tên là Dă-Krông. Theo ông Kpă Simon, ca khúc được sáng tác dành riêng cho Tây nguyên nhưng do có tên dòng “Đắk Krông” nên đã có nhiều sự ngộ nhận về địa danh khởi nguồn của bài hát. Tuy nhiên, theo ông Simon, trong bài hát có nhắc đến hình ảnh “chim kơtia bay tới” nên có thể hiểu bài hát này hát về Tây nguyên.
...
Thái Bá Dũng
(Trích đoạn trong bài "Đi Tìm Cánh Chim Kơ Tia" của Thái Bá Dũng đăng trên https://tuoitre.vn/di-tim-canh-chim-kotia-541490.htm)
San Lê Thị, Cúc Hoa Nguyễn Thị và 95 người khác
48 bình luận
3 lượt chia sẻ
Thích
Bình luận
Chia sẻ

48 bình luận

  • Bich Phuong Dang
    Hay quá anh. Mấy cô giáo văn cần phải biết. Thank anh nhiều.
    1
    • Yêu thích
    • Phản hồi
    • 2 năm
  • Kim Tuyet
    Cảm ơn đã giới thiệu bài viết hay, xin share nhé
    1
    • Yêu thích
    • Phản hồi
    • 2 năm
  • Binh Bui
    Ôi giờ mới biết chim ko tia cảm ơn anh X T
    2
    • Thích
    • Phản hồi
    • 2 năm
    Xem thêm 2 phản hồi
  • Kim Tuyet
    Giống chim này giờ chắc hiếm và mua mắc lắm
    • Thích
    • Phản hồi
    • 2 năm
    • Xứ Thượng
      Không mắc lắm đâu... Thường chỉ có con vẹt ngta huấn luyện dạy cho nó nói được thì mới đắt giá.
      1
      • Thích
      • Phản hồi
      • 2 năm
  • Núi Hồn Sông
    Vào năm 1990, mình tỉa bắp xen canh trong cà phê mới trồng, đến mùa quả bắp bắt đầu lớn lo đi mua mất cuộn video cũ hư để về giăng trên rẫy thế là loại vẹt bay qua thấy lấp lánh không dám sà xuống ăn
    1
    • Thích
    • Phản hồi
    • 2 năm
    • Xứ Thượng
      Loài này phá là chính... nó chỉ ăn ở đầu mỗi quả bắp và không sót một trái nào... khóc vì chim két xanh này luôn đó anh Bạch Đằng Giang.
      1
      • Thích
      • Phản hồi
      • 2 năm
  • Ly Trinh
    Giờ em mới biết chim ko tia a. Thượng Xứ ạ
    2
    • Thích
    • Phản hồi
    • 2 năm
    Xem thêm 2 phản hồi
  • San Lê Thị
    Chim két...màu sắc cũng đẹp nhưng chuyên phá hoại mùa màng.Mình phục loài chim này đánh hơi thật giỏi,cạnh vườn mình họ có trồng ít bắp thế mà chúng cũng
    kéo nhau đến phá sạch ...
    2
    • Thích
    • Phản hồi
    • 2 năm
    • Xứ Thượng
      Loài chim này tạp ăn nên rất dễ dính bẫy... khi bẫy được một con thì để làm chim mồi... chỉ là mấy cọc bôi keo thế là bẫy chim...
      1
      • Thích
      • Phản hồi
      • 2 năm
    • San Lê Thị
      À,hèn chi mình thấy mấy người dân tộc hay cột con chim két vào cây sào đem lên rẫy đến chiều đem về được mấy con luôn.
      1
      • Thích
      • Phản hồi
      • 2 năm
  • Ngọc Hoa
    Ra là con vẹt. Nó cũng nói được đó anh. Hồi đó nhà em có nuôi một con. Thi thoảng thả ra một tý. Ôi chao nó dành ăn với gà con, với cái mỏ như thế nó mổ làm tụi gà con chạy tán loạn hết. Vui lắm!
    1
    • Thích
    • Phản hồi
    • 2 năm
    • Xứ Thượng
      Gặp gà mẹ là chim diều còn sợ nữa chứ kơ tia chỉ ăn hiếp gà con... hihi Ngọc Hoa.
      1
      • Thích
      • Phản hồi
      • 2 năm
  • Hân Lê Thị Ngọc
    XT ơi loài chim này giống con chim két anh nhỉ ? Mỗi loài có nét cách riêng, nhoongf , sáo , chim Kotia... rèn cho nó biết nói anh nhỉ? Đọc bài này em mới hiểu thêm- cám ơn anh nhé XT
    1
    • Yêu thích
    • Phản hồi
    • 2 năm
    Xem thêm 2 phản hồi
  • Linh Đào
    Chim kéc nuôi lâu cũng biết nói
    1
    • Thích
    • Phản hồi
    • 2 năm
    • Xứ Thượng
      Nhà có nuôi rồi nên phát biểu chắc chắn ghê hỉ.
      1
      • Thích
      • Phản hồi
      • 2 năm
    • Linh Đào
      Xứ Thượng ...dạ nhà em có nuôi rồi.. Nên biết.. Nó nói chậm hơn sáo
      1
      • Thích
      • Phản hồi
      • 2 năm
    Xem thêm 3 phản hồi
  • Thanh Phan
    Két rất khôn và dễ thương, giờ thì sự phá hoại mùa màng chắc không còn vì bị săn bắt gần hết rồi ha anh Đạt
    1
    • Thích
    • Phản hồi
    • 2 năm
    • Xứ Thượng
      Đúng như em Thanh Phan nghĩ đó... con người tìm đủ mọi cách để bắt ... theo kiểu tận diệt...
      1
      • Thích
      • Phản hồi
      • 2 năm
  • Ánh Bình Minh
    Con két chứ chú
    1
    • Thích
    • Phản hồi
    • 2 năm
  • Bảy Phạm
    À! Thì ra...con két!
    1
    • Haha
    • Phản hồi
    • 2 năm
    • Đã chỉnh sửa
    • Xứ Thượng
      Ấy! Đừng la lớn nó bay mất tiêu... bây chừ...
      1
      • Thích
      • Phản hồi
      • 2 năm
  • Xuan Luc
    Loài này thịt của nó rất ngon, chúng chỉ ăn trái, lúa bắp...
    1
    • Yêu thích
    • Phản hồi
    • 2 năm
  • Akela Dã Quỳ Vàng
    Rừng khg còn thì chẳng còn gì các bác ợ, em may mắn sáng ngủ nướng nằm im nghe mẹ con nhà cu rốc cãi cọ trên cây mức hoa đầu nhà cũng vui vui,chiều tối bọn vạc ,bọn chim heo í ới cũng an ủi phần nào.hix
    1
    • Thích
    • Phản hồi
    • 2 năm
  • Ngô Điệp
    Hình như có sự lầm về tên gọi, theo anh thì chim kotia hay còn gọi là “ duôn “ giống hệt con két nhưng nhỏ hơn nhiều !
    1
    • Thích
    • Phản hồi
    • 2 năm
  • Hieu Do Trung Hieu
    co nhung nhac si sang tac ve tay nguyen nhung hieu biet rat han hep ve vung dat nay -ho cu nghi rang cu ao ao nhu thac do va co chat rook thi do la dai ngan tay nguyen .that toi nghiep (!)
    1
    • Thích
    • Phản hồi
    • 2 năm
Người đăng: vào lúc

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét

Đăng ký: Đăng Nhận xét (Atom)