Bây giờ còn nhớ hay không
Ngày xưa hè đến phượng hồng nở hoa... (Nhất Tuấn-Hoa học trò)
ĐỌC THƠ NHẤT TUẤN, NHỚ THUỞ HỌC TRÒ
*Nguyễn Cang
Lần dỡ lại những dòng thơ cũ trước 75, tôi bắt gặp những bài thơ của Nhất Tuấn, gợi lại biết bao kỷ niệm của tuổi cắp sách đến trường. Nói tới Nhất Tuấn là nói tới mùa hè, mùa chia tay, ly biệt trước cổng trường với bao lưu luyến nói sao cho vừa! Trong chúng ta, ai cũng có một thời để mơ để nhớ, nhớ cái tuổì vụng dại thơ ngây của tuổi học trò mà Nhất Tuấn gọi là “Hoa Học Trò”, tuổi vừa chớm yêu, với vẻ rụt rè muốn nói tiếng yêu mà sao e ngại, rồi gói tâm tình vào lá thư viết trên giấy mỏng pelure, đem ép vào vở không biết ngày nào mới đủ can đảm trao cho em! Tình đầu làm ta xao xuyến thẫn thờ như ngây như dại với bao mộng ước chứa đầy ắp trong tim:
Bây giờ còn nhớ hay không
Ngày xưa hè đến phượng hồng nở hoa
Nhắc lại những kỷ niệm dấu yêu của một thời mộng mơ, thập niên 60 của thế kỷ trước, lòng bùi ngùi xúc động. Vào thời điểm đó tình hình chánh trị miền Nam có nhiều xáo trộn nhưng ngoài mặt trận quân đội vẫn giữ vững phòng tuyến. Ở hậu phương, trường học vẫn mở cửa, học sinh sinh viên vẫn cắp sách đến trường sống trọn niềm vui và ước mơ của tuổi trẻ. Những tình khúc học trò, những bài thơ ca tụng tuổi hai mươi được giới trẻ đón nhận nồng nhiệt. Mùa hè, cửa trường khép kín bạn bè người một nơi, trong lòng cảm thấy buồn nhung nhớ bâng khuâng, không biết có còn gặp lại, nhứt là các bạn trai thời chinh chiến phải xếp bút nghiên theo việc đao cung, cho nên cảnh chia tay nầy thật bịn rịn, luyến lưu không sao tả hết. Bên cạnh đó còn có những âm thanh tạo thành điệu nhạc du dương làm cảnh chia ly thêm ảo não, đó là tiếng ve sầu rên rĩ như cứa miết vào không gian vô tận của buổi trưa hè oi ả. Nhất Tuấn đã khéo léo diễn tả tâm trạng nầy qua những vần thơ trác tuyệt:
Bây giờ còn nhớ hay không
Anh đem cánh phựợng bôi hồng má em
Để cho em đẹp như tiên
Em không chịu, sợ phải lên trên trời
———————————
Hôm nay phượng nở huy hoàng
Nhưng từ hai đứa lỡ làng duyên nhau
Rưng rưng phượng nở trên đầu
Tìm em anh biết tìm đâu bây giờ
Bao nhiêu kỷ niệm ngày xưa
Gửi vào đây một bài thơ cuối cùng
Bây giờ còn nhớ hay không
Đến người em nhận làm chồng? mà thôi.
(Nhất Tuấn- Hoa Học Trò)
Câu “Bây giờ còn nhớ hay không” diễn tả tâm trạng hoài cổ, nhắc cho người bạn nhớ lại những kỷ niệm đáng yêu đáng nhớ của tuổi học trò. Ngày ấy anh tặng em cánh phượng hồng để tô má em đẹp như tiên. Em ngúng nguẩy không chịu vì sợ tiên bay lên trời thì anh ở lại với ai? Tình cảm thật nên thơ tế nhị, tuy đơn sơ nhưng khắc sâu vào lòng tác giả. Tình yêu thấm đậm trong tim tưởng sau nầy hai đứa sẽ nên duyên chồng vợ, ai ngờ lỡ làng xa cách. Lời thơ giản dị, từ ngữ chọn lọc, kích thích sự hồi tưởng trong lòng mỗi người chúng ta. Từ ngữ “rưng rưng” đọc lên nghe lòng xúc động mãnh liệt, làm xao xuyến bâng khuâng.
Nay, mùa hè đã đến, anh trở về trường xưa, phượng đỏ nở rực sân trường, em ở đâu? Tìm em nơi nào? Tác giả cất tiếng than trong tuyệt vọng, chỉ còn cách làm bài thơ cuối cùng bày tỏ tâm sự, gởi đến cho em đọc mà chắc gì em đọc, có lẽ em đã quên rồi chuyện chúng mình, giờ em chỉ còn biết chồng em và niềm hạnh phúc riêng tư mà thôi?
Đời học sinh có biết bao vui buồn nói sao cho hết, ngày nào còn cắp sách đến trường là ngày ấy còn lo học và trái tim còn thổn thức, lâng lâng. Đôi khi chờ em trước cổng trường, nép vào tường vôi bên kia cổng hoặc đứng xa bên kia đường đợi em , hẹn em đi chơi ngày chủ nhật. Nếu chẳng may người yêu đến chậm, chàng trách móc giận hờn, đến khi gặp nhau thìlòng nghe rộn rã hân hoan:
Chúa nhật tuần nào anh cũng đợi
Âm thầm như những tháng năm dài
Chờ em nhiều lúc anh thẩm hỏi
Mình đứng hoài cổng để đón ai?
—————————-
Hai đứa sánh vai đi bẽn lẽn
Người xoắn tay, kẻ cắn khăn thêu
Sợ thiên hạ thấy nên thèn thẹn
Ngớ ngẫn làm sao lúc mới yêu.
(Nhất Tuấn-Kỷ Niệm Buồn)
Thơ Nhất Tuấn, thập niên 60, được nhiều người ưa chuộng nhất là trong giới học sinh sinh viên. Thời ấy không phải không có người làm thơ tình, trái lại có rất nhiều người đã nổi danh từ lâu như Xuân Diệu, Nguyễn Bính, Lưu trọng Lư, Vũ hoàng Chương, Đinh Hùng… nhưng Nhất Tuấn lại được các bạn trẻ thời đó ái mộ một cách đặc biệt. Hầu hết các cô cậu đang tuổi học trò đều chuyền tay nhau chép những bài thơ yêu của Nhất Tuấn bỏ vào trang sách để đọc cho bạn bè nghe, dần dần trở thành một phong trào nghe và đọc thơ Nhất Tuấn. Bên cạnh đó ta còn gặp Nguyên Sa cũng được học sinh và sinh viên ngưỡng mộ với những bài thơ tình thật lãng mạn.
Tập hợp những bài thơ hay của Nhất Tuấn được in thành sách “Truyện Chúng Mình”, tổng cộng 5 quyển, và còn tiếp tục ở hải ngoại. Trong những bài thơ nói về tình yêu tuổi học trò, tôi xin hân hạnh giới thiệu quí bạn đọc bài “Chủ nhật nầy trẫm có nhớ ái khanh không?” thật lãng mạn
Chủ Nhật Này Trẩm Nhớ Ái Khanh Không
thơ Nhất Tuấn
Chỉ tại anh, nên hôm qua về trễ
Cứ “phim hay, tài tử trứ danh” hoài
Anh quảng cáo và tô mầu giỏi thế
Hỏi ai còn đành khất hẹn ngày mai
Chỉ tại anh nên trời thu đổi gió
Mimosa phủ kín mặt đường khuya
Vương đầy tóc em bắt đền anh đó
Gỡ dùm đi đứng cười mãi ô kìa
Chỉ tại anh nên hôm nay dậy muộn
Sáng thứ hai bỏ mất một giờ đầu
Bốn “con sin” (cô giáo già ác gớm )
Còn bắt em chép phạt mấy trăm câu!
Ngày thứ tám, em vào ngồi chép phạt
Mấy trăm câu mà viết mãi không xong
Ông giám thị cầm giấy xem chỉ thấy
Chúa nhật này trẫm nhớ ái khanh không?
Chúa nhật này anh có nhớ em không?
Chúa nhật này trẫm nhớ ái khanh không?
Bài thơ thật bình dị dễ thương, tả mối tình học trò chơn chất pha một chút lãng mạn. Tình yêu thể hiện thật tế nhị diễn tả hết niềm vui và hạnh phúc của hai tâm hồn ngây thơ trong sáng. Hai trẻ đi xem phim về khuya, lá mimosa rơi nhẹ trên làn tóc rối em thơ, nên em bắt đền vì anh không chịu gỡ dùm mà chỉ biết nhìn cười. Từ ngữ “bắt đền” thật dễ thương, có ý trách móc vừa tỏ dấu yêu thương một cách kín đáo mà chỉ có người trong cuộc mới hiểu hết ý nghĩa thầm kín đó.
Hai từ ngữ “trẫm” và “ái khanh” được sử dụng một cách khéo léo, tác giả dùng phép ẩn dụ bằng cách thay thế ý nghĩa từ ngữ “vua” và “ái khanh” bằng nghĩa của từ “anh” và “em”.( rồi so sánh tương đồng).
Trong bài thơ “Chúa nhựt nầy trẫm có nhớ ái khanh không?” nhà thơ Nhất Tuấn ngầm so sánh “anh” như ông vua còn “em” như cung nữ, làm câu chuyện tình trở nên lãng mạn dễ yêu một cách kín đáo, tế nhị. Phép ẩn dụ đã được áp dụng một cách triệt để. Kết cấu nầy làm tăng thêm ý nghĩa của tình yêu , thăng hoa như chuyện tình nơi cung cấm triều đình của vua chúa ngày xưa. Qua bài thơ nầy làm ta nhớ lại cảnh ngày trước thầy cô giáo trường công thường phạt học trò bằng còng-sin (cấm túc), buộc học trò phải vào trường ngày chúa nhật để học bài hoặc chép bài phạt. Chỉ một số ít học trò phạm lỗi nặng mới bị cách phạt nầy mà thôi. Ở đây ta bắt gặp một ý khá ngộ nghĩnh là cô bé vì chỉ nghĩ tới người yêu nên bài phạt không chép mà chép một câu duy nhất “Chúa nhật nầy trẫm có nhớ ái khanh không”. Nghĩ mà tức cười cho tuổi trẻ khi mới bước chân vào tình yêu!!
Vì lãng mạn và dễ yêu quá ở những trang thơ của Nhất Tuấn, nên học sinh thời bấy giờ mê thơ của ông là vậy... Thơ Nhất Tuấn được các nhạc sĩ trong nước và hải ngoại phổ nhạc một cách rộng rãi nhờ đó độc giả còn thưởng thức những vần thơ hay của ông qua các bản nhạc trữ tình thật ấm áp, mộng mơ.
...
...
Điều đặc biệt đáng nói thêm với nhà thơ Nhất Tuấn là, những tưởng thơ tình của ông chỉ đọc qua cho vui, ai ngờ nhờ thơ in thành sách phổ biến rộng rãi, lại được phổ nhạc trình bày thường xuyên trên đài phát thanh nên bạn trẻ trong giới học sinh sinh viên thích tỏ tình với nhau bằng những vần thơ trong “Truyện Chúng Mình” của Nhất Tuấn mà sau nầy nhiều cặp nên duyên vợ chồng sống đời hạnh phúc, họ biên thơ cám ơn Nhất Tuấn!
Qua những dòng chữ gởi đến bạn đọc, tôi hy vọng sẽ cung cấp cho quí bạn đôi nét về tuổi học trong nhiều đề tài mà Nhất Tuấn đã ghi lại trong những tâp thơ Truyện Chúng Mình, những kỷ niệm chúng ta đã bỏ lại sau lưng cả chục năm rồi! Ký ức về tuổi thơ được nhà thơ Nhất Tuấn ghi lại như một món quà tinh thần đáng trân trọng, giúp chúng ta như được gặp lại hình ảnh của chính mình của những ngày còn đi học. Trong thời gian đó ai cũng bận rộn học hành thi cử mong đỗ đạt cho cha mẹ vui lòng vừa tạo tương lai cho mình mai sau; tình cảnh nầy phát sinh nhiều mối tình thơ mộng, có bạn được tròn duyên ước có bạn dang dỡ tình đầu, bây giờ nhắc tới còn nghe bùi ngùi luyến tiếc. Trong cái luyến tiếc ấy còn đọng trong tim của những người một thời đưa đón em trước cổng trường mà nay chỉ còn là kỷ niệm…
NGUYỄN CANG
(Trích đoạn trong bài "ĐỌC THƠ NHẤT TUẤN, NHỚ THUỞ HỌC TRÒ " của Nguyễn Cang đăng trên
' xlink:href='%23b'/%3e%3cuse fill='black' filter='url(%23c)' xlink:href='%23b'/%3e%3cpath fill='white' d='M12.162 7.338c.176.123.338.245.338.674 0 .43-.229.604-.474.725a.73.73 0 01.089.546c-.077.344-.392.611-.672.69.121.194.159.385.015.62-.185.295-.346.407-1.058.407H7.5c-.988 0-1.5-.546-1.5-1V7.665c0-1.23 1.467-2.275 1.467-3.13L7.361 3.47c-.005-.065.008-.224.058-.27.08-.079.301-.2.635-.2.218 0 .363.041.534.123.581.277.732.978.732 1.542 0 .271-.414 1.083-.47 1.364 0 0 .867-.192 1.879-.199 1.061-.006 1.749.19 1.749.842 0 .261-.219.523-.316.666zM3.6 7h.8a.6.6 0 01.6.6v3.8a.6.6 0 01-.6.6h-.8a.6.6 0 01-.6-.6V7.6a.6.6 0 01.6-.6z'/%3e%3c/g%3e%3c/svg%3e){kind=small}
' xlink:href='%23b'/%3e%3cuse fill='black' filter='url(%23c)' xlink:href='%23b'/%3e%3cpath fill='white' d='M10.473 4C8.275 4 8 5.824 8 5.824S7.726 4 5.528 4c-2.114 0-2.73 2.222-2.472 3.41C3.736 10.55 8 12.75 8 12.75s4.265-2.2 4.945-5.34c.257-1.188-.36-3.41-2.472-3.41'/%3e%3c/g%3e%3c/svg%3e){kind=small}
' xlink:href='%23b'/%3e%3cuse fill='black' filter='url(%23c)' xlink:href='%23b'/%3e%3cpath fill='url(%23d)' d='M5.333 12.765c0 .137.094.235.25.235.351 0 .836-.625 2.417-.625s2.067.625 2.417.625c.156 0 .25-.098.25-.235C10.667 12.368 9.828 11 8 11c-1.828 0-2.667 1.368-2.667 1.765'/%3e%3cuse fill='url(%23e)' xlink:href='%23f'/%3e%3cuse fill='black' filter='url(%23g)' xlink:href='%23f'/%3e%3cpath fill='%234E506A' d='M4.616 7.986c.128.125.136.372.017.551-.12.178-.32.222-.448.096-.128-.125-.135-.372-.017-.55.12-.179.32-.222.448-.097zm6.489 0c.128.125.136.372.018.551-.12.178-.32.222-.45.096-.127-.125-.134-.372-.015-.55.119-.179.319-.222.447-.097z'/%3e%3cpath fill='url(%23h)' d='M4.157 5.153c.332-.153.596-.219.801-.219.277 0 .451.119.55.306.175.329.096.401-.198.459-1.106.224-2.217.942-2.699 1.39-.301.28-.589-.03-.436-.274.154-.244.774-1.105 1.982-1.662zm6.335.087c.099-.187.273-.306.55-.306.206 0 .469.066.801.219 1.208.557 1.828 1.418 1.981 1.662.153.244-.134.554-.435.274-.483-.448-1.593-1.166-2.7-1.39-.294-.058-.371-.13-.197-.459z'/%3e%3cpath fill='url(%23i)' d='M13.5 16c-.828 0-1.5-.748-1.5-1.671 0-.922.356-1.545.643-2.147.598-1.258.716-1.432.857-1.432.141 0 .259.174.857 1.432.287.602.643 1.225.643 2.147 0 .923-.672 1.671-1.5 1.671'/%3e%3cpath fill='url(%23j)' d='M13.5 13.606c-.328 0-.594-.296-.594-.66 0-.366.141-.613.255-.852.236-.498.283-.566.339-.566.056 0 .103.068.339.566.114.24.255.486.255.851s-.266.661-.594.661'/%3e%3c/g%3e%3c/svg%3e){kind=small}
' xlink:href='%23b'/%3e%3cuse fill='black' filter='url(%23c)' xlink:href='%23b'/%3e%3cpath fill='url(%23d)' d='M3 8.008C3 10.023 4.006 14 8 14c3.993 0 5-3.977 5-5.992C13 7.849 11.39 7 8 7c-3.39 0-5 .849-5 1.008'/%3e%3cpath fill='url(%23e)' d='M4.541 12.5c.804.995 1.907 1.5 3.469 1.5 1.563 0 2.655-.505 3.459-1.5-.551-.588-1.599-1.5-3.459-1.5s-2.917.912-3.469 1.5'/%3e%3cpath fill='%232A3755' d='M6.213 4.144c.263.188.502.455.41.788-.071.254-.194.369-.422.371-.78.011-1.708.255-2.506.612-.065.029-.197.088-.332.085-.124-.003-.251-.058-.327-.237-.067-.157-.073-.388.276-.598.545-.33 1.257-.48 1.909-.604a7.077 7.077 0 00-1.315-.768c-.427-.194-.38-.457-.323-.6.127-.317.609-.196 1.078.026a9 9 0 011.552.925zm3.577 0a8.953 8.953 0 011.55-.925c.47-.222.95-.343 1.078-.026.057.143.104.406-.323.6a7.029 7.029 0 00-1.313.768c.65.123 1.363.274 1.907.604.349.21.342.44.276.598-.077.18-.203.234-.327.237-.135.003-.267-.056-.332-.085-.797-.357-1.725-.6-2.504-.612-.228-.002-.351-.117-.422-.37-.091-.333.147-.6.41-.788z'/%3e%3c/g%3e%3c/svg%3e){kind=small}
' xlink:href='%23b'/%3e%3cuse fill='black' filter='url(%23c)' xlink:href='%23b'/%3e%3cpath fill='url(%23d)' d='M5.643 10.888C5.485 12.733 6.369 14 8 14c1.63 0 2.515-1.267 2.357-3.112C10.2 9.042 9.242 8 8 8c-1.242 0-2.2 1.042-2.357 2.888'/%3e%3cuse fill='url(%23e)' xlink:href='%23f'/%3e%3cuse fill='black' filter='url(%23g)' xlink:href='%23f'/%3e%3cpath fill='%234E506A' d='M4.481 4.567c.186.042.29.252.232.469-.057.218-.254.36-.44.318-.186-.042-.29-.252-.232-.47.057-.216.254-.36.44-.317zm6.658.063c.206.047.322.28.258.52-.064.243-.282.4-.489.354-.206-.046-.322-.28-.258-.521.063-.242.282-.4.49-.353z'/%3e%3cuse fill='black' filter='url(%23h)' xlink:href='%23i'/%3e%3cuse fill='url(%23j)' xlink:href='%23i'/%3e%3c/g%3e%3c/svg%3e){kind=small}
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét