VỢ CHỒNG QUEN HƠI *Sean Bảo

Chim quyên ăn trái nhãn lồng...

VỢ CHỒNG QUEN HƠI
*Sean Bảo

Một chiều cuối năm nơi xa xăm, gió lồng lộng mát cuối sông, chợt nghe văng vẳng một điệu lý bên giòng Cửu Long năm nào.

Chim quyên ăn trái nhãn lồng
Lia thia quen chậu, vợ chồng quen hơi

Câu ca dao Nam Bộ chân chất phù sa mà ngọt ngào tình quê làm say đắm lòng ai bao miền. Chẳng biết chim quyên là chim đỗ quyên huyền thoại mang nỗi lòng nhớ nước, tiếng kêu ai oán trong đêm trường. Hay con chim vành khuyên xinh đẹp mang tiếng hót véo von cho người. Chẳng biết trái nhãn lồng miền nam có như trái nhãn lồng mọng nước ngọt ngào ở Kim Long hay Hưng Yên. Hay chỉ là trái chùm bao mọc ven bờ bụi. Chỉ biết trong hai câu ca dao kia gói trọn ba hình ảnh thật hạnh phúc và đẹp đến nao lòng. Chim quyên - trái nhãn lồng, con cá thia lia - chậu nước và vợ chồng quen hơi.

Chim quyên hẳn thích ăn trái nhãn lồng như con cá lia thia quen chậu. Con cá đá lia thia màu sắc như cầu vồng, áo xiêm rực rở nhưng lại oai phong với cứ địa, quen chỗ nằm, chung thủy với cá cái. Có người bảo là lia thia quen chỗ mới đúng. Thì quen chỗ hay quen chậu cũng là một nơi cá vẫy vùng hùng cứ một phương. Nhưng quen chậu nghe nó thuận vần, trong hình ảnh cái chậu nó gợi một sự gò bó nhỏ nhoi nghèo khó. Như một túp lều tranh, một chiếc thuyền con, trong đó có đôi vợ chồng quen hơi. Hay làm sao hai chữ quen hơi. Không quen gì cho dễ nhớ, dễ thương; như quen mặt, quen tiếng nói, quen ánh mắt nụ cười, quen dáng đi, quen mái tóc và thói hư tật xấu của nhau. (Người ta hay nói sống với nhau quen, vợ chồng giống như người thân ruột thịt.) Ấy vậy mà quen hơi lại là hình ảnh không sắc màu trong tình yêu làm vương vấn lòng nhau nhất.

Quen hơi là quen mùi của nhau. Chẳng riêng gì cùng dân, chân lấm tay bùn hát ru câu ca dao hay ru con muồi mẫn đêm thâu: gái phải hơi trai như thài lài gặp cứt chó. Hay gái bén hơi trai như rau khoai bén đạm. Mà thi ca trong hàn lâm gác tía, trong cung cấm vàng son cũng ray rức một mùi hương thương yêu quyến luyến rất mực diệu kỳ:

“Ới Thị Bằng ơi, đã mất rồi,
Ôi tình, ôi nghĩa, ới duyên ôi!
Mưa hè, nắng chái, oanh ăn nói,
Sớm ngõ, trưa sân, liễu đứng ngồi.
Đập cổ kính ra, tìm lấy bóng,
Xếp tàn y lại, để dành hơi. (Khóc Bằng Phi)

Cũng chẳng cần biết bài thơ ngập tràn tình ý sâu kín nọ có phải là của đấng quân vương đa tình. Một quân vương tài hoa mà dấu tích để lại là một Khiêm Lăng có kiến trúc mềm mại như một bài thơ, trầm mặc như bức tranh sơn thủy hửu tình, một thánh tích hùng vĩ đã trơ gan cùng tuế nguyệt thật đẹp. Hay của một thi tài nhân đã biệt tăm cội nguồn. Nhưng để làm được hai câu trau chuốt để đời tuyệt vời “Đập cổ kính ra, tìm lấy bóng. Xếp tàn y lại, để dành hơi.” Thì phải là thuộc giai tầng quý tộc, phong lưu uyên bác văn chương. Và trên hết là một mối tình chung son sắc đá vàng.

Trong Gửi gió cho mây ngàn bay, Đoàn Chuẩn-Từ Linh đã nuối tiếc khi nhìn lá đổ muôn chiều, ôi! lá úa cho những cuộc tình xa. Càng già cỗi với tà huy thì lòng thương nhớ càng đầy.

"Thấy hối tiếc nhiều
Thuyền đã sang bờ, đường về không lối
Dòng đời trôi đã về chiều, mà lòng mến còn nhiều
Đập gương xưa tìm bóng."

Yêu mến quá nên đập gương xưa tìm bóng. Hình bóng ấy dù đập vỡ gương soi vẫn còn lưu ảnh trong hoài niệm, trong cơn say đã thi thoảng thấy: thoáng hiện em về trong đáy cốc, nói cười như chuyện một đêm mơ (Quang Dũng.) Thì hương xưa có lẽ còn vương vấn đâu đó thật trong tàn y cố nhân yêu dấu. Để dành ấp ủ mùi hương quen thuộc ái ân ấy phải xếp lại những tàn y. Gấp lại tà áo xanh, chiếc quần lụa, mảnh khăn xoan...nghe rưng rức nhớ và thoang thoảng bên người mùi tình nhân nồng nàn năm cũ.

Hương gây mùi nhớ, trà khan giọng tình (Nguyễn Du). Con đường đi đến trái tim thường bắt đầu bằng nụ hôn. Gần nơi bờ môi này, khóe miệng và nụ cười ấy là cánh mủi để tỏ bày âu yếm. Như loài thú yêu nhau. Như chó mèo hít hà chào nhau mơn trớn. Như một khúc dạo đầu cho bản tình ca bằng những nốt lặng nhẹ nhàng. Trước khi hòa nhịp ái ân cho đỉnh cao dâng hiến. Mùi của tình nhân, của thịt da gọi mời quyến luyến.

Mùi ấy hình như chỉ có vợ chồng bén hơi mới nhớ. Mùi của gối chăn mà đêm hạ nồng hay khuya đông rét đều lưu luyến. Mùi của mái tóc đẫm sương giang hồ, mùi khói súng chiến trường hay khét nắng lưng trần trên cánh đồng của người chồng. Mùi của hương chanh, hương bồ kết, hương hoa lài thơm trên mái tóc huyền còn quyện mùi khói bếp đợi chờ. Có cả mùi phèn, mùi bùn non, mùi nước mặn...Lẫn trong mùi của men rượu đắng và hương trà xanh. Mùi thuốc lá và trầu cay. Mùi mồ hôi và những góc khuất của thân thể quen thuộc... Cái mùi khó tả mà vợ chồng mặn mà mới nhận lấy của nhau. Gọi là mùi của mình. Mình ơi!

Ấy là mùi vợ chồng nhân nghĩa đã quen hơi. Quen rồi thì ngàn năm xa nhau mà lòng mãi nhớ. Trong năm tháng biệt ly ấy, tình yêu dấy lên sự khát khao của tất cả các giác quan. Ánh mắt tràn ngập sắc màu của vẻ đẹp, vị ngọt ngào của nụ hôn, cảm giác rung động dưới làn da, âm thanh lời thỏ thẻ bên tai và nồng nàn mùi tình ái. Ái tình thần thánh và thăng hoa, hòa nhập mọi xúc cảm. Khi khoảng cách giửa quá khứ và hiện tại, cái gọi là thời gian, bổng dưng có sắc màu và mùi vị. Sự liên tưởng của hoài niệm làm đánh thức và pha trộn các giác quan hửu hạn. Để người hôm nay thấy màu thời gian, hương thời gian khi nghĩ về cố nhân.

Màu thời gian không xanh
Màu thời gian tím ngát
Hương thời gian không nồng
Hương thời gian thanh thanh (Đoàn Phú Tứ)

Màu thời gian tím ngát của nhành thạch thảo khi mùa thu chết lịm bên hồn. Hương thời gian thanh thanh của những bâng khuâng khi hoài niệm tình nồng năm xưa. Ôi! ngát hương thời gian mùi thạch thảo. Nhìn nhành thạch thảo Appolinaire thấy ngát hương thời gian, scent of time, hay phải nhờ Bùi Giáng thất thần chuyển dịch làm phiêu hốt miên trường:

Thấp thoáng thiều quang mỏng mảnh dường
Nhành hoang thạch thảo ngậm mùi vương

Bóng bẩy trong thi ca của quân vương hay chơn chất ngọt ngào dân giả của điệu lý Nam Bộ, thì mùi hương của tàn y mà cố nhân ấp ủ là hơi của vợ chồng đã quen. Quen đến ghen, quen đến ghiền, quen đến phiền. Phiền vì hơi quen ấy đến với nhau hơi “bất công”. Hơi quen ấy làm em hườm như trái chín, ngày càng nồng nàn. Hơi quen ấy làm anh ngày càng mỏi gối chùn chân. Gái phải hơi trai như thài lài kia ngày càng xanh tốt. Trong khi “trai phải hơi gái, thì mặt tái râu phờ.” Hay “trai phải hơi vợ như cò bợ phải trời mưa.” Phiền thật! Mặt tái râu phờ thì nhủ lòng chả thèm soi gương. Con cò bợ phải trời mưa thì ướt cánh, lông lá ủ ê tơi tả lắm. Chẳng cần gương soi. Đập gương là phải. Tìm bóng xưa không thấy khi gương vỡ, thì còn đó trong gương lòng mình vọng động. Nhớ nhau thì tìm trong đáy cốc qua vài chung rượu buồn. Nhớ nhau đành tìm trong tiếng hát. Đời vắng em rồi vui với ai. Có tiếng hát từ thuở tiền chiến đắm say và một điệu lý chim quyên, đem gương xưa và hơi quen tình nghĩa thấm vào lòng. Nhất là giai điệu mênh mang sông nước, nghe ngọt lịm đến mê hồn:

Chim quyên chưa ăn trái nhãn lồng
Qua chưa thương bậu, bậu đừng thương qua.

Mèn đét ơi! Dân Nam Bộ coi vậy mà nhát gan. Ngày xưa khi bạt mạng kiêu hùng vào khẩn đất khai hoang, cái vùng đất màu mỡ mà đầy hiểm nguy sông nước, mảnh đất lạ đầy kinh sợ:

“Đến đây lạ xứ, lạ làng.
Con chim kêu cũng sợ, con cá vẫy vùng cũng kinh”

Con chim ấy tất không phải chim quyên, con cá ấy không phải là lia thia. Là con chim cú, là con cá sấu...Kinh sợ vậy mà đã làm nên mảnh đất trù phú bao la, giàu có và hào phóng như chính tính tình người Nam Bộ. Vậy mà chỉ sợ quen hơi bén mùi, lỡ mai kia có trắc trở xa nhau thì chịu không nỗi. Chẳng thà không biết thì thôi. Biết rồi mỗi đứa một nơi...thiệt buồn. Biết đây là biết mùi.

Chỉ có mùi tình mới khủng khiếp như vậy. Sợ là phải. Nên thà đừng quen hơi. Bậu đừng quen qua. Thương nhau chỉ gởi nhau trong gió một điệu lý. Một điệu lý thật muồi. Đừng gởi trong gió mùi của bậu. Bậu nghe!

Sean Bảo​

*Trích từ nguồn https://vietbao.com/vo-chong-quen-hoi