CÁ SẤU NƯỚC NGỌT

Những cánh đồng Buôn Triết, Buôn Trấp... một thời được mệnh danh là Đồng Tháp Mười trên Cao Nguyên.

CÁ SẤU NƯỚC NGỌT

Vào khoảng những năm 40, một nhóm ba người Miên sang Bạc Liêu đánh bạc với các công tử. Thua bạc trắng tay, không còn tiền về quê, nhóm người này bèn rủ ông Năm Niên lên cao nguyên… đánh cá! Sẵn máu giang hồ, ông Năm Niên gật đầu đi theo.

Họ đưa ông lên cao nguyên, dẫn tới một vùng đầm lầy hoang vu không khác đồng Tháp Mười. Đấy chính là cánh đồng buôn Triết rộng hơn 1.000ha. Thuở đó, buôn Triết hoang vu không một bóng người. Nhóm người Miên được ông Năm Niên trả tiền “chỉ điểm” về quê.

Một mình ông quyết ở lại vùng đất này lập nghiệp. Tên gọi Eo Đờn mang đậm chất Nam Bộ xuất phát từ ông Năm Niên. Đó là một bàu nước thông ra dòng Krông Ana. Ông Năm Niên nổi tiếng với tài nghệ bắt cá sấu còn truyền tụng cho đến bây giờ.

Năm 1979, tại hồ Eo Đờn, người đàn ông Nam bộ này đã bắt được một con cá sấu nặng trên ba tạ, mình đóng đầy rêu khiến người dân địa phương khiếp vía...

( Trích đoạn "Đồng Tháp Mười trên Cao nguyên" của Nguyễn Minh Sơn )

-oOo-

Ký ức tuổi thơ tôi gắn liền với đoạn sông Krông Ana, một trong hai chi lưu của sông Sêrêpôk dồi dào tôm cá, dào dạt chảy dưới tán rừng bốn mùa hoa lá muôn màu. Phía thượng nguồn, giữa um tùm lau lách có một đầm lầy khá rộng gọi là Bàu Sấu. Ở đó, mỗi sáng hàng trăm con cá sấu trườn lên bờ ghếch mõm tựa lên tấm lưng sần sùi của nhau phơi nắng. Bầy trẻ nghịch ngợm mấy cũng chẳng dám lại gần, chỉ len lén trèo lên ngọn cây tít xa ngó lại, chỉ thấy những tảng vảy nâu đen lổm ngổm xê dịch như đống củi mục biết bò.

Bàu Sấu bình yên chẳng bao lâu thì những công nông lâm trường mọc lên quanh vùng. Sau mỗi tiếng mìn nổ phía bàu, bao giờ cũng có những nhóm người khiêng hoặc gánh những con cá sấu nặng hàng tạ, đuôi dài thõng thượt vào xóm làng rao bán. Kèm theo đó còn có rùa, rắn, ba ba, nhiều loại đặc sản khác như cá lăng đuôi đỏ, cá trà sóc, sọc dưa, mõm trâu, loài nào thịt cũng thơm ngon, dai giòn, trắng mịn …

Ba mươi năm trôi qua, khi xã hội đã ngấm dần ý thức phải ngăn chặn các kiểu khai thác mang tính hủy diệt như ném mìn, rà điện, đánh lưới dày mắt, khai thác vào mùa sinh sản v.v…thì nhiều đoạn sông đã chẳng còn loài đặc sản nào tồn tại.

Bảo tàng Thiên nhiên VN khẳng định: cá thể cá sấu Xiêm cuối cùng trên đất Việt đã bị giết chết tại bàu Hà Lâm huyện Sông Hinh, tỉnh Phú Yên từ cuối năm 2012. Có nghĩa là loài cá sấu Xiêm hoang dã đã bị ít nhất một cơ quan chức năng tuyên bố công khai là tuyệt chủng trên mọi vùng miền đất nước ! Ngay tại những vùng quy hoạch bảo tồn mà Chính phủ phê duyệt từ lâu dự kiến sẽ xây dựng trên Tây Nguyên như Bàu Sấu, hồ Lắk, loài cá sấu Xiêm cũng đã biến mất hẳn trước khi khu bảo tồn hội tụ đủ điều kiện để được công nhận.

( Trích đoạn " Tìm đường sống cho cá quý nước ngọt" của Hoàng Thiên Nga )

*Cá sấu Xiêm (tên khoa học Crocodylus siamensis ), còn gọi là cá sấu Thái Lan hay cá sấu nước ngọt, là loài cá sấu nước ngọt có nguồn gốc ở Borneo, Indonesia, Lào, Malaysia, Myanma, Thái Lan và Việt Nam