NÀNG NGA HAI MỐI

Giữ hồn người Mường qua những áng truyện thơ cổ...

NÀNG NGA HAI MỐI

Truyện rằng có một cô gái tên là nàng Nga, con ông Đạo Cun Đủ, sắc đẹp của nàng tựa như tranh vẽ:

“Chân ống đồng, má hồng nhan,
mày cong như ánh trăng non đầu tháng,
mặt rạng như gương đồng,
làm vợ lấy chồng nhà ai cũng xứng đáng”.

Đạo Hai Mối là con nhà Lang thuộc Mường Ngoài (Hòa Bình), nghe tin nàng Nga xinh đẹp mới đến làng để xem mặt.

Vào một phiên chợ Hoa, Hai Mối nhìn thấy nàng và có thơ rằng:

“Đôi chúng ta gặp nhau đây.
Như buồng cau hóa duyên may gặp khách.
Như sống áo rách gặp thợ hàng may”.

Do cách trở nên nàng Nga bị người cha ép lấy ông Vua Ao Ước nước Lào. Hôm ấy, nàng nhờ chim bồ câu đưa thư. Trong thư chàng biết nàng đã đi lấy chồng rồi. Sang nước Lào, chàng gặp nàng và có đôi lời trách móc, sau đó hai người hẹn nhau ở nương dâu xưa:

“Ta hẹn với nhau
Lời ăn đã hết
Tiếng chết đã giao.
Anh quay về trước
Em bước theo sau.
Đò mong bến làm sao
Bến mong đò như vậy”.

Khi nàng Nga quay về thì thấy Hai Mối đã chết một nửa người ở nương dâu. Nàng cùng em gái khiêng chàng về nhà làm ma. Lo xong đám tang, ông Vua Ao Ước biết chuyện mới dùng con lò đánh vợ ngã từ cầu thang xuống đất. Sau khi nàng Nga chết, ông Vua cũng chết theo. Triều đình thấy vậy mới cho người chôn quan tài Hoàng hậu xuống đất nhưng nó lại nổi lên. Thấy chuyện lạ, họ mới thả trôi quan tài Hoàng hậu cùng ông Vua về bến tiền. Thấy quan tài, dân đã chôn cùng mộ với Hai Mối.

Một thời gian sau, trên ba ngôi mộ mọc lên ba cây đa, cây ở giữa đứng một mình, hai cây còn lại vươn cành ra rồi chúng ôm chặt lấy nhau. Người dân thấy lạ mới lập đền thờ cúng tế. Theo cụ Thường, xưa kia vào những đêm mưa lâm râm, có người còn nghe rõ tiếng khóc ai oán phát ra từ ba ngọn cây kia. Kể từ đó, dân bản còn gọi ba cây đa này bằng một cái tên khác là “cây đa hẹn hò”. Bởi đã có nhiều đôi yêu nhau, ra ba cây đa này hẹn hò, và họ đã nên duyên vợ chồng từ đây.

(Trích đoạn "Giữ hồn người Mường qua những áng truyện thơ cổ" của Minh Phương đăng trên http://baophapluat.vn/)