MƯỜNG THÀNG có CAM NGỌT, MÍA TÍM... và "THÁNH ĐỊA"!

...

Sau khi mục sở thị ngôi mộ đá duy nhất trên núi cao, chúng tôi trở lại trung tâm thánh địa Mường Thàng (nay thuộc xóm Đồng Mới, xã Dũng Phong). Chúng tôi không khỏi bất ngờ khi cả cánh rừng mộ đá rộng hàng chục héc ta nay đã bị san phẳng. Thay vào đó là những bãi mía, bãi ngô, những ngôi nhà lác đác được xây dựng đan xen vào những dấu tích thánh địa xưa....
...
Tuy nằm trong cùng quần thể mộ đá của người Mường Thàng nhưng ngôi mộ đá này ngự cách khu vực đông mộ nhất khoảng 2km, nằm trên đỉnh ngọn núi có thể bao quát cả cánh đồng mộ đá dưới thấp. Nó như thể hiện sự thống trị của dòng dõi quan lang trong vùng Mường Thàng xưa. Đó là dòng họ Đinh Công Tuân - một quan chánh tổng khét tiếng trước đây.
...
...người dân kể lại khu mộ cổ Đóng Cúi được là thánh địa, khu vực cấm. Khu mộ có diện tích rộng cả chục ha, đó là một vùng rừng thâm u có nhiều cây cổ thụ xen lẫn cả nghìn cột đá cao. Theo lời kể của dân địa phương, đây là nơi an táng của một vị công chúa nhà Lê được gả về làm dâu ở vùng đất Mường Thàng từ hàng trăm năm trước. Do địa thế đẹp, đây cũng là nơi an táng của những dòng họ quan lang danh giá.

(Trích trong "Những điều chưa được giải mã ở "thánh địa" Mường Thàng" của Song Anh)

Mười lăm năm trở về trước, cây lúa trên cánh đồng Mường Thàng xưa đã dần được thay thế bằng những ruộng mía, đồi mía, rừng mía. Cây mía tím đã trở thành một trong những cây kinh tế chủ đạo của đất và người Mường Thàng...

Trại Cam Mường Thàng vốn là nơi cung cấp những trái cam ngon nổi tiếng cho hầu hết các nước xã hội chủ nghĩa thời bấy giờ. Cam Hòa Bình thời đó được đổi lấy vải vóc, thiết bị, máy móc...
...
Vào những năm gần đây, cứ tầm khoảng tháng 9 đến tháng 3, khi bạn đi tới Cao Phong sẽ không thể không choáng ngợp với dãy hàng bán cam dọc hai bên đường với hàng chục cây số. Những quả cam chín còn tươi ngon được bày bán ở hai bên lề đường sẽ làm bạn thích thú không thể không ghé vào một cửa hàng nào đó và mua cho mình một vài cân mang về. Chính vì điều này mà đã tạo nên cho Cao Phong vào mỗi mùa đậu trái được mang cái biệt danh đặc biệt “Phố cam”...

(Nguồn báo Dân Tộc và Phát Triển)