NGẬM NGẢI TÌM TRẦM

NGẬM NGẢI TÌM TRẦM

Được biết, ngày xưa, phu trầm Bàng Tân thường vay vốn của các chủ trầm, một phần để lại cho gia đình tiêu dùng, phần còn lại để mua sắm những vật dụng cần thiết cho chuyến đi “ngậm ngãi tìm trầm”. Đó là các loại rìu lớn, rìu nhỏ, rồi đục, đũm…chuyên để hạ cây, đẻo vỏ lấy trầm. Ngoài ra, họ còn phải mang theo cả những đồ dùng cá nhân. Theo thông lệ, các chủ trầm tổ chức một lượt nhiều xâu, tức các phu trầm. Mỗi xâu chừng năm, bảy người và có một người gọi là điệu, chuyên mang theo lương thực, làm những việc lặt vặt giúp các xâu, tức các phu trầm. Chủ trầm không chỉ tạm ứng tiền bạc, thuê người làm điệu mà còn có bổn phận phải liên hệ với các già làng, các trưởng bản ớ những vùng heo hút, nơi phu trầm sẽ tìm trầm, để mua bao nhiêu ngày, gọi là mấy “hẹn gạo”, tức khoảng thời gian phu trầm và điệu ăn hết sô gạo mang theo và phải trở ra gặp chủ để giao trầm, lấy tiền và lương thực cần dùng trong thời gian đến. Riêng các già làng, trưởng bản lấy muối, trâu, rượu…tuỳ ý, theo đúng thoả thuận với các chủ trầm. Nói chung, mỗi chủ trầm có số phu trầm riêng. Phu trầm ứng tiền, bạc…của chủ trầm nào thì về giao lại trầm cho chủ ấy. Tuỳ theo chất lượng, số lượng trầm mà họ được trả tiền ít hay nhiều. Dĩ nhiên, phu trầm phải trả tiền ứng trước cho các chủ trầm. Còn thừa bao nhiêu mới đem về cho gia đình, vợ con.( Trích đoạn "Ngậm ngải tìm trầm" của Phạm Hữu Đăng Đạt )

...Nhưng tìm trầm rất khó, không phải đôi ba ngày mà tìm ra được. Có khi phải đi đến hàng tuần hàng tháng. Rồi kết quả lắm lúc cũng chẳng ra gì. Ðó là chưa nói phải vào tận trong núi xanh và vượt qua nhiều cánh rừng nguy hiểm. Muốn tránh tai họa, người đi tìm trầm phải ngậm ngải.
Theo lắm người kể chuyện, ngải là một thứ củ cây do người Mọi ở Trường Sơn luyện rất công phu. Họ hấp củ cây ngải trong lò mật ong một tháng, để giữa dòng suối chảy một trăm ngày. Ðoạn phải đặt trong tay đủ năm người chết, và đeo trước ngực năm bà già trong đời giữ vẹn tiết trinh. Vẫn chưa hết. Xong phải nhét vào trong cái giò heo để lừa cho hổ ăn. Nghĩa là nếu may thì ngải sẽ nằm trong bụng hổ. Ðoạn phải bẫy cho được con hổ ấy, rồi giết ngay và lấy ngải ra."
Ngải lúc ấy là một cái bùa thiêng có sức mạnh huyền bí. Ai ngậm nó mà đi vào rừng thì không ăn không uống cũng sống được. Và thú dữ dù đi sát bên cạnh cũng không thấy mình được. Nhưng hạn trong ba tháng mười ngày phải trở về nhà nhả ngải ra. Nếu không thì người ấy sẽ mọc lông, trổ vuốt, thêm nanh và hóa ra hổ thật.
Chuyện ngậm ngải tìm trầm, thổ dân ở các dải núi miền Trung cho là rất thường. Cái mỉm cười ngờ vực đối với câu chuyện họ nói về sức phi thường của ngải sẽ quyến được cái quắc mắt giận dỗi hay cái trề môi ngạo nghễ của họ ngay vì họ quá tin đến dám xem thường tất cả người nào không chịu tin như họ, nghĩa là không hiểu rõ sức uy hùng bí mật của rừng thẳm núi cao.( Trích đoạn truyện "Ngậm ngải tìm trầm" của Thanh Tịnh )