Người anh hùng dân tộc M'Nông... N'TRANG LƠNG

Người anh hùng dân tộc M'Nông...

N'TRANG LƠNG

“Đất nước ông bà ta, rừng cây khe suối là của ông bà ta, sao ta lại bỏ nhà, bỏ bon đi xâu, đi làm đường cho bọn Pháp để chúng giậm lên lưng ông bà ta, phá phách rừng núi ông bà ta”. Câu nói đó không chỉ như một tuyên ngôn khẳng định chủ quyền mà như một lời hiệu triệu, vì vậy mà N’Trang Lơng đã tập hợp được rất nhiều tầng lớp nhân dân, thuộc nhiều dân tộc ở Tây Nguyên theo mình, trong số đó có những người có rất nhiều của cải song vẫn không màng danh lợi mà còn cống hiến tài sản cho nghĩa quân. Đơn cử như tướng Bớ R’Ong Leng vốn là một tộc trưởng, làm rể ở bon Bu Nơr, nhà có hàng trăm con trâu bò, hàng trăm ché quí nhưng ông vẫn quyết tâm theo N’Trang Lơng lãnh đạo nghĩa quân đánh giặc, bảo vệ bon làng. Hay như Bớ R’Đing, tộc trưởng ở Đắk Rih (Tuy Đức), M’Prah, tộc trưởng ở Bù Gia Mập (Bình Phước)…

(Trích theo "Về bon Bu Nơr nghe chuyện Anh hùng N’Trang Lơng" của Hoàng Thanh đăng trên baodaknong.org.vn)
...

Nơ Trang Lơng như chúng ta đều đã biết là người anh hùng của Tây Nguyên, và tên tuổi ông đã trở thành tên đường phố tại nhiều đô thị ở Việt Nam. Sử chép, ông là thủ lĩnh cuộc kháng chiến chống Pháp của người M’Nông vùng rừng núi Tây Nguyên đầu thế kỉ 20. Vốn là tù trưởng bộ lạc Biệt ở Bu Nơ Trang (Bu N’Trang), huyện Đắc Nông, cuối 1911, quân Pháp do Henri Maitre chỉ huy cuộc hành quân bình định tới buôn làng người M’Nông, đốt phá Bu Nơ Trang. Ông kêu gọi dân làng nổi dậy. Cuộc khởi nghĩa kéo dài 24 năm. Nghĩa quân đã đánh bại nhiều cuộc tấn công, quét sạch các đồn bốt, phản công bất ngờ hệ thống đồn địch ở ven Krachê (Kracheh, Campuchia), giải phóng một vùng M’Nông rộng hàng nghìn km2. Vào những năm 1933 - 1935, quân Pháp tổ chức nhiều cuộc hành quân nhằm truy diệt nghĩa quân. Trong một trận chiến đấu quyết liệt tháng 6/1935, ông bị bắt và bị giết ngày 25/6/1935. Cuộc kháng chiến của người M’ Nông dưới sự lãnh đạo của Nơ Trang Lơng là một trang sử chói lọi lòng yêu nước và tinh thần đoàn kết đấu tranh giành độc lập của các dân tộc trên đất nước Việt Nam.

(Trích theo "Sách “lạ” của viên đồn trưởng bị anh hùng Nơ Trang Lơng tiêu diệt" của Đỗ Hoàng Hà Châu đăng trên http://thethao60s)