CHỌC LỖ TRA HẠT NGÀY XƯA

Xứ Thượng...

CHỌC LỖ TRA HẠT NGÀY XƯA

Ngày trước - ông bảo thật ra bây giờ vẫn còn đấy nhưng người ta kín đáo bí mật hơn vì sợ bị chê "mê tín", mà cũng hơi ngượng khi tiết lộ - vào đầu mùa, đêm trước buổi bình minh xuống giống, hai vợ chồng thường lặng lẽ dắt tay nhau lên rẫy từ khi còn mờ đất, không để cho ai thấy, ai biết. Ở đấy, họ cởi hết quần áo, trần truồng, như trong buổi tinh mơ của nhân loại, trong veo, chồng đi trước cầm gậy nhọn chọc lỗ, vợ theo sau với bụm giống trong lòng bàn tay còn nóng hổi hơi bàn tay chồng, nhẹ nhàng tỉa từng hạt lúa xuống lòng đất vừa hé mở háo hức và thẹn thò. Vậy đó, hạt lúa trên cao nguyên. Là mẹ. Là đàn bà. Là hoan lạc của giao hòa và thai nghén. Của sinh thành...
(Theo nhà văn NGUYÊN NGỌC)

...
Vào ngày gieo cấy, người ta tiến hành lễ trỉa lúa cho cả buôn. Lễ vật khá đơn giản, chỉ cần một con gà và một ché rượu. Chủ nhà sai người cột sẵn ché rượu cúng ở gian khách, một gùi lúa giống và các loại hạt giống khác để trong cái mẹt cũng đặt cạnh ché rượu làm lễ vật cúng. Trong lễ cúng còn có các cây gậy chọc lỗ được làm từ rừng mang về. Tùy theo nhà dài có bao nhiêu bếp ăn thì làm gậy chọc lỗ nhiều hay ít, cứ mỗi bếp cần phải có hai gậy và một ống nứa đựng lúa giống (ding nuh). Thầy cúng ngồi bên mẹt hạt giống, tay cầm bát đồng đựng huyết gà hòa với rượu miệng khấn cầu các thần. Khấn xong ông tưới rượu có hòa huyết gà lên các cây gậy chọc lỗ, ống đựng lúa giống và các loại hạt giống.

Sau lễ cúng một ngày, sáng sớm họ lên rẫy trỉa lúa ngay. Trước khi chọn lỗ tra hạt, chủ rẫy bôi máu gà lên các cây gậy chọc lỗ và các ống đựng lúa giống khi tra hạt. Chủ rẫy chỉ chọc vài nhát làm phép rồi làm lễ cúng tại nơi đã bày sẵn các lễ vật. Khi ông ta khấn xong thì các thành viên khác bắt đầu công việc trỉa lúa, cứ một người chọc lỗ thì có 2 người đi sau tra hạt.

(Trích theo Lễ Cúng Vòng Đời Lúa Của Người Ê Đê trênhttp://www.anywhere.com.vn/ )