Văn hóa Mường...
TỤC ĐÂM ĐUỐNG
Đâm Đuống là một nét văn hóa đặc sắc của người Mường ở Phú Thọ được tổ chức vào dịp Tết, hội mùa, cưới xin và dựng nhà. Tục Đâm Đuống còn được gọi là "chàm đuống". Chàm là đâm từ trên xuống. Điều đặc biệt của Đâm Đuống là chỉ do phụ nữ biểu diễn. Đây là tục lệ có tính nghệ thuật và tổ chức cả bản giã gạo nhưng nhà nào giã ở nhà đấy.
...
Đến giờ đẹp đã chọn, mọi người cùng nhau khiêng đuống xuống, đổ lúa mới vào và bắt đầu tiến hành tục lệ truyền thống. Mở đầu, một người già giã khai mạc gọi là chày cái. Sau đó sẽ tới con gái, cháu gái trong nhà giã gọi là "chày con", "chày cái". Những đôi tay thoăn thoắt của những người phụ nữ Mường xen lẫn những âm thanh kỳ diệu phát ra từ thân đuống tạo nên một bản nhạc hay và hấp dẫn. Mỗi gia đình có bao nhiêu phụ nữ sẽ chuẩn bị bấy nhiêu chày và số lúa để giã. Khi tiếng trống đình cất lên làm hiệu vào buổi sớm đầu năm, cũng là lúc tiếng chày đâm đuống rộn ràng khắp mọi nơi. Âm thanh của đuống báo hiệu một mùa xuân mới, một mùa vụ mới với nhịp điệu nhịp nhàng của tiếng chày "kênh, kênh, kình". Nhịp đâm đuống được đổi theo "Kênh kình, kênh kình", "kênh kênh kình, kênh kình",... Tất cả tạo nên bản hòa nhạc bằng cối giã gạo xua tan đi mệt nhọc.
...
Bà Tô Thị Vững (xóm Mu, Xuân Đài, Tân Sơn) chia sẻ: "Tôi đã biết đâm đuống từ năm 12 tuổi, biết giã gạo là biết đâm đuống luôn. Đã là phụ nữ Mường thì phải biết giã gạo, giã lúa như thế này".
...
Tục Đâm Đuống diễn ra vào nhiều dịp có ý nghĩa trong năm. Mùng 4 Tết là động thổ, mở của rừng đi làm ăn. Lễ mừng lúa mới (lúa Mú), người ta lấy lúa non về cho vào nồi luộc sau đó sấy lên và cho vào đuống rồi giã cho đến khi nào lên thành hạt gạo rồi cho vào cối và tiếp tục giã bằng chày. Trong lễ cưới, khi người con trai đi sang nhà vợ người ta lại đâm đuống. Khi đưa con dâu vê đến cổng, lại đâm đuống mừng con dâu và mừng con trai được vợ. Khi có tang, người ta cũng đâm đuống.
Đến giờ đẹp đã chọn, mọi người cùng nhau khiêng đuống xuống, đổ lúa mới vào và bắt đầu tiến hành tục lệ truyền thống. Mở đầu, một người già giã khai mạc gọi là chày cái. Sau đó sẽ tới con gái, cháu gái trong nhà giã gọi là "chày con", "chày cái". Những đôi tay thoăn thoắt của những người phụ nữ Mường xen lẫn những âm thanh kỳ diệu phát ra từ thân đuống tạo nên một bản nhạc hay và hấp dẫn. Mỗi gia đình có bao nhiêu phụ nữ sẽ chuẩn bị bấy nhiêu chày và số lúa để giã. Khi tiếng trống đình cất lên làm hiệu vào buổi sớm đầu năm, cũng là lúc tiếng chày đâm đuống rộn ràng khắp mọi nơi. Âm thanh của đuống báo hiệu một mùa xuân mới, một mùa vụ mới với nhịp điệu nhịp nhàng của tiếng chày "kênh, kênh, kình". Nhịp đâm đuống được đổi theo "Kênh kình, kênh kình", "kênh kênh kình, kênh kình",... Tất cả tạo nên bản hòa nhạc bằng cối giã gạo xua tan đi mệt nhọc.
...
Bà Tô Thị Vững (xóm Mu, Xuân Đài, Tân Sơn) chia sẻ: "Tôi đã biết đâm đuống từ năm 12 tuổi, biết giã gạo là biết đâm đuống luôn. Đã là phụ nữ Mường thì phải biết giã gạo, giã lúa như thế này".
...
Tục Đâm Đuống diễn ra vào nhiều dịp có ý nghĩa trong năm. Mùng 4 Tết là động thổ, mở của rừng đi làm ăn. Lễ mừng lúa mới (lúa Mú), người ta lấy lúa non về cho vào nồi luộc sau đó sấy lên và cho vào đuống rồi giã cho đến khi nào lên thành hạt gạo rồi cho vào cối và tiếp tục giã bằng chày. Trong lễ cưới, khi người con trai đi sang nhà vợ người ta lại đâm đuống. Khi đưa con dâu vê đến cổng, lại đâm đuống mừng con dâu và mừng con trai được vợ. Khi có tang, người ta cũng đâm đuống.
(Trích trong "Đặc sắc tục " Đâm Đuống" của người Mường Phú Thọ" của Quang Chung đăng trên NETVIET)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét