CON GÁI NHÀ LANG

Nhớ thuở mường xưa...

CON GÁI NHÀ LANG

Do xê dịch ngẫu nhiên của số phận, tuổi thơ Tôi lớn lên ở mường Cự Thắng, châu Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ.

Mường Cự Thắng! Một thế giới của những mái nhà sàn thông thênh có thể tập xe đạp trên gác, bao quanh chân núi Sụ có bàn cờ Tiên bên dòng suối Cái xanh rêu mướt mát.

Cây hoa dây bướm. Trái đũm hương. Gai mây, gai mái, gai phù quân. Ruồi vàng, muỗi hổ u u bay rối, vắt lá nhảy bước tán cây. Ve sầu núi cánh mỏng lụa kêu inh inh nắng gắt cuối hè. Khói cơm lam, cá sáp nướng và canh rau rớn phơi tái nấu mẻ với cá trình mun trong gác Mường đã đắp bồi tưới tốt dáng hình Tôi.

Tuổi thơ Tôi tha thủi bên những cối gạo nương thậm thịch đọc Alphonse Daudet, một trong món hành trang còn sót lại trong tay nải của Cha . Nghe tiếng mõ trâu khua lốc cốc, ngỡ hẳn sắp có thiếu nữ Mường nào đó, chốc lát thôi sẽ bước từ trên đỉnh núi Sụ nắm tay Tôi dắt lên mây trắng tơi tả quấn dọc sườn non cuối dãy Hoàng Liên Sơn, nghe già Đông Chắt kể chuyện nhà Lang.

Già là ông nội người bạn Mường thủa thiếu thời của Tôi.

Già gân guốc bất ngờ như khúc gỗ lũa mới moi lên từ đáy rừng già. Trầm tư và dứt khoát, già chiêu nước cây tiêu thực bằng bát lớn. Ngọn lửa đêm đông, củi sồi đen, than hồng, tro xám trắng vùi sắn nếp bở tung, khoai lang ngọt bùi rồi bung bỏng ngô, bỏng hạt cao lương bên dưới gác bếp treo chứa từng xâu nhái, từng xấp tên nỏ còn dính máu khô của mãnh thú rừng già.

Tôi nhấm nháp sắn khoai nhấp nhổm lo sợ ảo giác rằng loạt mũi tên trên đầu kia bất ngờ cắm vào đâu đó thịt da mình. Vị canh măng chua nấu nhái khô băm nhuyễn nồng nàn suốt tháng Ba năm trước tới tháng Ba năm sau. Thứ canh bổ dưỡng có thể khiến người say rượu sắn bừng tỉnh đủ sức lên nương kiếm củi. Lạ lùng bao nhiêu năm, trong Tôi còn roi rói âm điệu chất giọng Mường cổ khê khê dấp dính sắc thái Kinh của già.

Ừ, con gái nhà Lang xinh đẹp tắm suối Cái sợ đỉa, nồng nỗng bắt già cõng mãi trên lưng. Phải, nhà Lang cho người phục kích cướp súng Tây ... Hứng lên già còn hát Đúm hát Giang với người đẹp tưởng tượng nào đang ngồi trước mặt. Thiếu nữ Mường khăn, yếm trắng, áo kiểu cánh dơi, váy lĩnh đen óng bó hông, vác liền hai ống nước dài, vung tay như múa. Vòng tay, ánh mắt già ngây ngây men rượu tuổi tráng niên. Giai điệu tha thiết khiến lòng Tôi thê thảm:

Lúa mường Trời

Con gái mường Trời

Thơm đẹp như nhau

Sao không nhìn tôi đi

Sao không đạp lên tôi đi

Tôi cõng em một lần sang con suối nhỏ

Mà tôi phải địu em trên lưng cả đời.

Tình tôi đếm bằng từng ấy lá cây rừng Lưỡi Hái

Tình em đếm một ngón tay.

Con gái nhà Lang cành bạc quả vàng

Sao chỉ hé cho ta quả mòng quả ngọt.

...

(Trích theo CHÚT HỒI ỨC VỀ MIỀN THƠ ẤU, Tùy bút của Nguyễn Tham Thiện Kế đăng trên Tạp chí văn nghệ Đất Tổ)