Ngược dòng Krông Knô...

Vùng đất mới Buôn Choah

Tại cánh đồng lúa nước xã Buôn Choáh bên sông Krông Knô xa thị trấn huyện lỵ 20 km, tôi mê mải ngắm nhìn lúa hè-thu vừa lên cao trải dài tít tắp hứa hẹn ngày đơm bông kết hạt thu hoạch mùa lúa vàng với năng suất cao. Nơi đây, gần trạm bơm bên dòng sông lớn thấm đậm nước phù sa, tôi gặp ông Dương Văn Lực-Chủ tịch UBND xã Buôn Chóah, lại là người làm chủ 8 ha đồng lúa nước cao sản. Ông Lực nói, giọng từ tốn, nhẹ nhàng mà tự tin với nét vui trong đôi mắt: - Trên cánh đồng lúa này, có nhiều gia đình làm đến năm ba ha, lại trồng thêm cây bắp, họ không để đất trống đâu! Ngay cả người dân tộc Êđê tại chỗ vốn quen làm lúa khô trên đồi, bây giờ cũng ham trồng cây lúa nước; còn người Tày, Nùng, Dao từ xa đến lập nghiệp, thấy đất thấy nước, họ mừng lắm, làm không muốn nghỉ tay; nhiều gia đình đã nhanh chóng có của ăn của để. Ở xã này không có ai nghèo đói đâu!( Trích theo "Cao nguyên Đak Nông trong mắt tôi" của Nguyễn Hoàng Thu ).

Địa điểm lưu dấu phần mộ của N’Trang Gưh, buôn làng, cánh đồng và căn cứ địa của nghĩa quân do thủ lĩnh N’Trang Gưh lãnh đạo chống quân Xiêm năm (1884 - 1887) và thực dân Pháp năm (1900 – 1914) nay thuộc địa bàn xã Buôn Choah, huyện Krông Knô, tỉnh Đắk Nông.
Tại đây N’Trang Gưh đã kêu gọi tập hợp hơn 600 thanh niên thuộc 20 buôn trên lưu vực sông Krông Nô và Krông Ana đứng lên khởi nghĩa tiêu diệt toàn bộ quân Xiêm tại cánh đồng buôn Tur và buôn Phok vào cuối thế kỷ 19. Năm 1900, một lần nữa N’Trang Gưh đã đứng lên tập hợp dân làng khởi nghĩa chống Pháp. Dưới sự lãnh đạo của N’Trang Gưh, cuộc khởi nghĩa kéo dài hơn một thập kỷ, dành được nhiều chiến công vẻ vang, gây chấn động toàn Đông Dương và giới cầm quyền Pháp. Năm 1914, N’Trang Gưh bị thực dân Pháp bắt và giết chết.( Theo báo Đăk Nông online )