Người Thái gọi là nếp Tan Lả - loại gạo nếp đặc sản chỉ có ở thung lũng lòng chảo Mường Lò này...
DẺO THƠM HẠT NẾP TÚ LỆ
Đến Tú Lệ vào ngày mùa, từ rất xa, đã cảm nhận được hương thơm man mác, quyến rũ của lúa nếp. Thung lũng bao phủ bởi sắc vàng của lúa chín… đây đó thấp thoáng bóng các thiếu nữ Thái đang gặt lúa trên cánh đồng vàng rực.
...
...
Ngày xưa, đã lâu lắm rồi, tổ tiên của người Thái được Tiên ông ban cho một giống thóc quý. Tiên ông dạy rằng, hãy tìm một nơi thích hợp để gieo trồng, sẽ được loại nếp thơm ngon.
Người Thái đã mang giống lúa ấy đi gieo ở khắp vùng Tây Bắc, nhưng không nơi nào có được kết quả như lời Tiên ông dặn, nơi thóc không nảy mầm, nơi thì lúa còi cọc bông lép… Khi đoàn người đi tới chân đèo Khau Phạ (Sừng trời), dừng chân bên con suối Mường Lùng uống nước, thấy dòng nước mát, ngọt lịm, ngẩng mặt lên là thung lũng tươi tốt.
Già làng của tộc người Thái đã quyết định ở lại vỡ ruộng trồng lúa, quả nhiên thóc tiên gieo xuống đã nhanh nảy mầm và tươi tốt lạ thường, khi trổ bông tỏa ra một hương thơm tinh khiết. Khi lúa chín, đem xay được những hạt gạo to tròn, trắng trong, có hương thơm quyến rũ vô cùng.
Mang gạo ấy đồ lên được đĩa xôi vừa dẻo, lại có vị béo ngậy và ngọt đậm vô cùng, hương thơm bay khắp bản. Con trai trong bản ăn giống nếp ấy trở thành những thanh niên khỏe mạnh dẻo dai, làm ruộng, làm nương không biết mệt, khi cất tiếng thổi khèn, tiếng khèn làm say lòng gái bản.
Các cô gái Thái ăn giống nếp ấy thì có nước da trắng hồng mịn màng, mái tóc đen nhánh, miệng cười như hoa, quay xa dệt vải, hoa văn như có hồn làm đám trai bản ngẩn ngơ, thổn thức…
Cảm tạ tấm lòng Tiên ông ban cho giống thóc quý, nên vào khoảng tháng 10, mùa lúa chín, những người Thái ở Tú Lệ thường tổ chức lễ cúng Cơm mới. Lễ vật cúng là những bông lúa to hạt mẩy làm cốm, thóc đồ.
Họ mổ gà, vịt làm lễ cúng Cơm mới để tạ ơn trời đất, tạ ơn Tiên ông đã cho người dân Tú Lệ giống lúa thơm ngon nổi tiếng, đồng thời cầu mong cho những mùa vụ tốt tươi sau này. Nghi lễ xong, cỗ được bày ra.
Mọi người cùng nhau nhấp ngụm rượu trong vắt thơm nồng,cùng nhai nắm xôi dẻo quánh và húp thìa cháo vịt cốm xanh béo ngậy, tất cả đều được chế biến từ hạt nếp Tú Lệ. Tết đến, nhà nào cũng làm vài hũ rượu cần để mời bà con trong bản ăn Tết. Rượu cần làm bằng nếp Tú Lệ thì không thứ rượu nào sánh nổi.
(Trích đoạn "Dẻo thơm hạt nếp Tú Lệ" của Lộc Phương Lan đăng trênhttp://baotintuc.vn/)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét