TÔI NHẶT CÀ PHÊ CHỒN *Nguyễn Vịnh

Ban Mê ... một thời vang tiếng xứ sở cà phê...

TÔI NHẶT CÀ PHÊ CHỒN
*Nguyễn Vịnh
...
Tôi theo chân những “ông cai” nhân công của các đồn điền cũ đi bảo vệ và kiểm tra khu vực đang được thu hái (nguyên là cai của những chủ đồn điền trước được sử dụng làm cán bộ kỹ thuật ). Trong khu vực đồn điền, bây giờ được gọi là đội sản xuất, thường không có người lạ lai vãng, được bảo vệ nghiêm ngặt với nhiều chòi canh rất cao, quan sát được cả vùng rộng lớn nên rất vắng vẻ, hoang vu, lại nằm sát những cánh rừng chưa được khai phá, rừng nằm sát rẫy. Các loại thú rừng hoang dã thường gặp như chồn, nhím, thỏ…rất nhiều. Thảng hoặc chúng tôi còn gặp cả cheo, mang, nai, gấu chó, gấu lợn…Đó là những lúc chúng tôi có những phút giây thoải mái bằng những màn rượt đuổi tưng bừng, những tiếng cười sảng khoái, tuy phần nhiều là chẳng được gì cả vì địa hình và cây cối quá rậm rạp.

Sau đó, tôi thường đi theo các “ông cai” để nhặt cà phê Chồn. Có mùa tôi đã nhặt được đầy cả bao cát (khoảng hơn 10kg) ! Nói thật không phải ai cũng mang số cà phê này ra khỏi nông trường mà an toàn qua được các vọng gác bảo vệ nếu không nhờ vào sự cả nể của họ dành cho cán bộ tăng cường thu hái.

Qua trò chuyện với các “ông cai” và với những công nhân là đồng bào thiểu số, cùng phân tích, nhận xét, tôi mới được biết chỉ có con chồn hương mới ăn quả cà phê chín. (Thực ra còn một loài nữa cũng ăn quả cafe chín, đó là những bầy chim chào mào. Nó ăn phần thịt, nhã phần nhân đầy gốc). Mà không phải cây hay quả nào chín chồn cũng đều ăn. Nó chọn những quả chín (tất nhiên) ở những cây đã chín mọng mà (…) Vậy là phải qua hai lần chọn lựa (…), lần thứ hai mới là chồn hương. (…).

Con chồn hương là loài đi ăn đêm, thường sống đơn lẽ, tính rất cẩn thận. Sau khi vạch ra được nhiều đường đi lại an toàn từ hang ổ đến nơi có thức ăn bằng mùi mồ hôi của chính mình (xạ hương). Nó đánh dấu đường đi lại bằng nhiều lối cẩn thận rồi mới bắt đầu lựa chọn qủa để ăn. Không bao giờ nó đi về cùng một đường. Cho nên chọn đường đi xong thì trời cũng sắp sáng.

Đem được số cà phê Chồn về rồi, hôm sau tôi đưa xuống nhà của “ông cai” để nhờ vợ ông rang xay thủ công. Nhà ông này có 2 hécta cà phê vối nên ông thường tự rang xay cà phê để làm quà cho người thân, quen biết. Thế là tôi cũng bắt đầu tiếp cận việc rang xay cà phê từ đó…

Cho đến bây giờ tôi không còn nhớ chính xác hương vị của những ly cà phê Chồn mà mình đã từng uống vì đã quá lâu, tuy rằng uống không phải là ít. Nhưng chính vì nó mà sau này tôi miễn cưỡng uống những ly cà phê khác của những quán khác ở Đà Nẳng, Huế mà tôi từng uống và càng không thể uống được những ly cà phê tình cờ đi cùng bạn bè vào các quán ở Hà Nội hay thành phố Hồ Chí Minh. Chính cảm giác có được từ những ly cà phê Chồn đã ức chế tôi cho đến nay. Cà phê ở đâu cũng không bằng cà phê BanMaThuột, lại càng không thể so sánh với cà phê Chồn !

Nguyễn Vịnh

(Trích trong bài "VN đã có cà phê chồn?-Kỳ 6: Hồi ức – Tôi nhặt cà phê chồn" của Nguyễn Vịnh đăng trên https://datbanme.com/van-hoa-ca-phe-dat-ban-me/)