BẾP MÙN CƯA *Đỗ Hoàng Linh

Củi lửa xưa và nay...

BẾP MÙN CƯA
*Đỗ Hoàng Linh
...

Những năm 70 của thế kỷ trước, đại gia đình tôi đều đun mùn cưa vì dầu hỏa quý hiếm lắm... Láng giềng nhờ họ hàng xa gần có xưởng đục đẽo tự mang bao tải chở mùn về đun. Còn nhà tôi quen lệ đợi hai ông bà bán mùn cưa dạo qua phố tuần đôi lần...

Đun mùn cưa phải đúng kiểu bếp riêng, đó là loại lò gò hàn bằng sắt tây bán cả loạt dọc phố thuốc bắc (hình dáng cũng như lò than bây giờ).

Đóng bếp là một công đoạn phức tạp đòi hỏi sức lực và sự khéo léo. Lấy một cái chai 0,65 đặt đứng vào giữa bếp, đổ mùn cưa đầy ắp, lèn chặt xuống, từ từ rút chai lên, khoét thủng cửa lò, cho ủi vào nhóm bếp.

Nếu nhồi chặt quá, lửa không cháy hết mùn cưa trong lò thì vừa thiếu nhiệt vừa phí mùn. Ngược lại, nếu ấn lỏng tay thì chỉ đun một lúc mùn sẽ cháy hết và sập lò, thế là cơm không chín.

Thao tác lâu dần nên thạo việc, trời mưa đông rả rích, gió hút ù ù mấy anh em quây quanh lò mùn cưa, nhanh tay đấy củi cho đượm lửa, mồm xít xoa, mắt đắm đuối nhìn vào mấy củ khoai tây bi hoặc khúc sắn vùi kín mong dậy mùi để chia nhau. Khoảng trống đỏ rực giữa lò có lúc là hạt mít, khi là mấy con cà cuống, thậm chí có cả trứng của chuồng gà hàng xóm!

Những hôm trời nồm mùn cưa ẩm, thổi hết hơi toét mắt trong khói xanh đặc quánh mà lửa vẫn lom dom, lúc ấy cáu lên, phải cầu viện vài giọt dầu hỏa mới thành công. Vào dịp tết, muốn hầm món chân giò măng thì càng vui. Mấy cái bếp đều được huy động hết, cùng nổi lửa rồi châu vào dưới đáy một cái nồi nhôm to, vừa tàn hết bếp y như rằng cả măng lẫn thịt đều nhừ toét béo ngậy.

Ấy nhưng không phải lúc nào cũng ôm cái bếp này để hưởng sự sung sướng. Mùa hè vốn đã quá dư thừa nóng rồi, trong nhà ngoài đường hầm hập như thiêu đốt ngồi không mồ hôi còn rỉ rả chảy dài huống chi làm bạn với lò đỏ lửa? Cho nên đành chuẩn bị rau, đậu, gạo từ chiều, đợi khi cả nhà về đủ mới nhóm lò nấu ào ào một loáng, lúc ủ cơm đợi chín thì tranh thủ đi tắm, thế là tiện một công đôi việc.
...

Đỗ Hoàng Linh

(Tham khảo thêm trên nguồn http://www.chungta.com/…/tu-lieu-tra…/cai_bep_mun_cua-d.html)