CÂU CHUYỆN VỀ NƯỚC MẮM *Trung Thành Foods

 

Xứ Thượng

spentoSord94ggmth:30 642t0m7l40fn7á284 54hm0i122hú 6 m3cl18h  · 

Đã chia sẻ với Công khai

Xứ sở Champa chính là cái nôi, là nguồn gốc của nước mắm Việt Nam..

CÂU CHUYỆN VỀ NƯỚC MẮM

*Trung Thành Foods

...

Hải trình của con đường tơ lụa này xuất phát từ cực Tây thành Roma, qua các hải cảng trung cận đông như Cairo, men theo bờ biển Nam Ấn Độ, qua Thái Lan, vòng xuống eo Malacca để vào Thái Bình Dương và cập bến tại vương quốc Chăm Pa nằm ngay cửa ngõ vùng biển này. Từ đây, các thương buôn Ấn Độ đã mang rất nhiều thứ truyền bá vào Chămpa. Họ còn dạy người dân nơi đây cách cách làm Garum và biến nó thành một loại gia vị phổ biến của người Champa tại Phan Thiết.

Nguồn gốc và lịch sử phát triển của nước mắm tại Việt Nam

Năm Tân Mùi 1631, mối giao hảo giữa hai nước Chăm - Việt được thiết lập khi Chúa sãi Nguyễn Phúc Nguyên gả con gái thứ ba là công nữ Nguyễn Phúc Ngọc Khoa cho vua Chăm Pa là Po Romé. Nhờ đó, người Việt mới biết đến Garum và học được cách ủ chượp từ người Chămpa. Từ "ủ chượp" nước mắm ngày nay cũng có nguồn gốc từ tiếng Chăm, với tên gọi nguyên thủy là Chsơt Chsot Thin. Sau này, đọc trại đi thành từ chượp. Trước đây nước ta đã có nhiều loại mắm khô nên khi thấy garum có dạng lỏng người dân đặt lên khác là mắm nước, về sau gọi quen là nước mắm.

Kể từ năm 1693, khi Chăm Pa đã sát nhập hoàn toàn với Đại Việt, nước mắm mới bắt đầu phổ biến. Người Chăm Pa phổ biến nước mắm đầu tiên ở Việt Nam từ vùng đất Phan Thiết ngày nay, sau đó lan truyền ra các tỉnh thành khác trên toàn quốc. Cái nôi của nước mắm thời ấy chính là ở Phan Thiết thuộc Trấn Thuận Thành, Chăm Pa xưa. Tên gọi Phan Thiết ngày nay cũng chính là đọc trại đi từ tiếng Chăm “Hamu Lithít”, “hamu” nghĩa là xóm ruộng đồng, “lithít” nghĩa là gần biển.

Kế thừa phương pháp ủ chượp từ người Chăm, cùng điều kiện tự nhiên thuận lợi với nguồn cá cơm ngon và muối tinh khiết chất lượng, ngư dân Phan Thiết đã đưa nước mắm Việt phát triển lên một tầm cao mới, thành một ngành thương mại quan trọng với sự xuất hiện của thùng lều ủ chượp số lượng lớn, sự ra đời của tĩn đựng nước mắm và ghe bầu chuyên chở đi khắp cả nước.

Đến thế kỉ 19 và 20, nhờ công sức của các hàm hộ mà Phan Thiết đã trở thành vựa sản xuất nước mắm chính của cả nước, với sản lượng vô cùng lớn.

Điểm chung của các sản phẩm nước mắm Việt Nam chuẩn chính là làm theo phương pháp truyền thống như gài nén hoặc đánh đảo, tạo ra loại nước mắm cốt đầu tiên là loại thượng hạng và các loại mắm loại 1, loại 2, mắm nấu... Mỗi một loại nước mắm sẽ có mức giá khác nhau tùy vào nhu cầu sử dụng của người tiêu dùng. Mắm được làm từ nguyên liệu phổ biến là cá + muối trộn theo tỉ lệ nhất định rồi cho vào thùng gỗ lớn, sau đó gài nẹp và đè đã bên trên thùng, sau đó để lên men tự nhiên khi nào mắm nhuyễn, chín đều thì chắt cốt (hoặc rút cốt) ra đóng chai và sử dụng. Khi chượp chín, nước mắm trong suốt, có màu vàng từ vàng rơm đến cánh gián, không còn mùi tanh mà thay vào đó là mùi thơm đặc trưng.

Việt Nam - quốc gia có truyền thống làm nước mắm lâu đời

Lịch sử nước mắm Việt Nam so với các quốc gia ở Đông Nam Á là nơi có truyền thống làm mắm lâu đời nhất. Điều này được minh chứng thông qua tài liệu mà sử sách để lại, hai chữ nước mắm được đề cập sớm nhất (tới thời điểm hiện tại) trong Đại Việt sử ký toàn thư (Ngô Sỹ Liên soạn).

Cụ thể, trong Đại Việt sử ký toàn thư, ở mục kỷ nhà Lê (Đại Hành hoàng đế) khi nói về năm Đinh Dậu, năm thứ 4 (997) có đoạn: "Trước kia sứ Tống sang thường mượn tiếng cống nước mắm để nhân thể bắt đóng góp"…

Vậy theo sử liệu, trước năm 997, nước ta đã có nước mắm để cống. Còn có từ bao giờ, ra sao, ai là ông tổ của nước mắm ở Việt Nam, vẫn còn là một bí ẩn.

Như vậy nguồn gốc nước mắm Việt Nam có từ rất lâu đời, đủ cơ sở để chúng ta tin rằng đây được xem là quốc hồn - quốc túy mà người Việt ngày nay vẫn đang gìn giữ, phát triển trở thành gia vị rất đặc trưng phân phối trên toàn thế giới rất đáng để tự hào.

Phan Thiết - Bình Thuận: Nôi sản xuất nước mắm tại Việt Nam

Vùng đất Phan Thiết khi xưa thuộc vương quốc Chăm Pa, được người Chăm gọi là "Mang Thít". Sau sát nhập vào Đại Việt được người Việt phiên âm, đọc lại thành Phan Thiết.

Năm 1693, chúa Nguyễn Phúc Chu chinh phục vùng đất này và đặt tên là Thuận Thành trấn. Người Việt học được cách ủ chượp nước mắm từ người Chămpa từ đây, sau đó lan truyền ra các tỉnh thành khác trên toàn quốc.

Năm 1697, Thuận Thành trấn đổi lại là Bình Thuận phủ, sau gọi là Bình Thuận dinh.

Năm 1809, niên hiệu Gia Long thứ 7, dinh Bình Thuận được đổi thành Bình Thuận trấn. Năm Minh Mạng thứ 13 (1832), trấn Bình Thuận được đổi thành tỉnh Bình Thuận. Khi đó Phan Thiết được gọi là một đạo.

Năm 1898, Phan Thiết chính thức trở thành tổng lỵ tỉnh Bình Thuận và được công nhận là thị xã.

1906-1911: từ ý tưởng của chí sĩ Phan Châu Trinh, những trí thức, những hàm hộ để sản xuất nước mắm theo quy mô lớn. Góp phần đưa nước mắm được sản xuất tại Phan Thiết đi khắp nơi trong cả nước và ra nước ngoài.

1930: Phan Thiết - Bình Thuận trở thành nơi sản xuất nước mắm có quy mô lớn nhất và thơm ngon nhất Việt Nam.

Sách Đại Nam thống chí của Quốc sử quán Triều Nguyễn cho biết: Nghề làm nước mắm của Bình Thuận hình thành từ cuối đời chúa Nguyễn với khoảng năm mươi người ở phường Đông Quang. Mỗi năm họ nộp về kinh đô nước mắm và mắm tép. Theo Nguyễn Phúc Tộc thế phả, tính đến nay nước mắm Phan Thiết đã có ít nhất 285 năm tồn tại. Vào đầu thế kỷ XIX, nước mắm Phan Thiết nổi tiếng đến mức, mỗi năm vào tiết Tiểu Mãn và Đại Thử, nhà Nguyễn dùng 3 chiếc ghe bầu chở nước mắm và hải sản khô của Phan Thiết về Kinh.

...

Trung Thành Foods

*Trích đoạn theo nguồn https://trungthanh.com.vn/.../cau-chuyen-ve-nuoc-mam...

Tất cả cảm xúc:

72Ngọc Lan, Hung Kieu và 70 người khác

42

10

Thích

Bình luận

Chia sẻ

Xem thêm bình luận

Hung Kieu

LỊCH SỬ NƯỚC MẮM TĨN

Lịch sử nước mắm đã có gần 300 năm tại làng chài Phan Thiết xưa với Ông tổ nghề Trần Gia Hoà, người được vua Nguyễn ban tước quan bát phẩm do có công khai sanh ra nghề nước mắm Việt Nam.

Những tĩn gốm nước mắm đậy kín bằng vôi, dá… 

Xem thêm

• 4 ngày
• Yêu thích
• Phản hồi
• Đã chỉnh sửa

2

Xứ Thượng