ĐỌC LẠI "ÔNG ĐỒ" CỦA VŨ ĐÌNH LIÊN (Trích) *Nguyễn Khôi

 

Xứ Thượng

rontopsSed6:lth0mg99ná7 ú 51a48aiuclc1a1 1t04 0811941124al0t  · 

Đã chia sẻ với Công khai

“Ông Đồ” mang ý vị hoài cổ, gợi lên những chuyện dâu bể, thăng trầm trong nhịp chảy trôi của thời gian, của cuộc đời...

ĐỌC LẠI "ÔNG ĐỒ" CỦA VŨ ĐÌNH LIÊN (Trích)

*Nguyễn Khôi

Ấy là vào hồi trước năm 1945, NK tôi còn đang ở cái tuổi "thằng Cu áo đỏ chạy lon xon", đến ngày 25 tháng chạp ta theo mẹ & chị đi chợ Tết (chợ Dầu- Phù Lưu, Từ Sơn, Bắc Ninh) thật là đông vui cùng "người các Ấp tưng bừng ra chợ Tết". Đi chợ Tết với mẹ, với chị là đi sắm Tết cho gia đình, còn với thằng Cu như tôi là đi chơi, đi xem chợ để được ăn quà, được mua "bức tranh Gà" về dán lên tường cho nó có phong vị năm mới. Đi chợ Tết với tôi năm ấy, cái cuốn hút nhất là chen vào chỗ người ta mua chữ Nho "phúc- Lộc- thọ", mua "câu đối", đó là chỗ :

"Một thầy Khóa (ông Đồ)gò lưng trên cánh phản

Tay mài son hí hoáy viết thơ xuân

Cụ Đồ Nho dừng lại vuốt râu cằm

Miệng nhẩm đọc vài hàng câu đối đỏ"

(thơ Đoàn Văn Cừ)

Đó là hình ảnh ÔNG ĐỒ mà Nhà thơ Vũ Đình Liên (1913-1996) đặc tả khi "Mỗi năm hoa Đào nở..."- mỗi khi đi chợ Tết đã hằn sâu vào ký ức tuổi thơ tôi ở vùng quê Kinh Bắc xưa ; Còn nữa, đó là ông Ngoại tôi (cụ Đồ Miên) sau khi vác Lều Chõng đi thi khoa cuối cùng của Hệ thống trường "Cửa Khổng- sân Trình" không đỗ, đã về nhà "gõ đầu trẻ" mở trường tại gia: một nửa dạy chữ Nho, một nửa dạy chữ Quốc ngữ...bọn trẻ con chúng tôi (lũ hỉ mũi chưa sạch) theo học "lớp vỡ lòng" thì vừa phải "mài son" cho Thầy (ông Ngoại) để chấm bài "chữ Ta"- (chữ Nho), vừa phải pha "mực tím" để tập viết "chữ Tây"-(abc -Quốc ngữ) ?

Hình ảnh Thầy Đồ (ông Ngoại tôi) mặc áo the thâm, khăn Xếp chỉnh tề ngồi trên Sập Gụ, trước mặt là Cái Tráp sơn then đen nhánh đựng sách Thánh Hiền, bên cạnh là cái Roi Mây để "yêu cho vọt, ghét cho chơi",- ...học trò đứa nào vô phúc bị lỗi là ăn đòn "lằn lưng chẳng khỏi vệt năm ba" đau thót lên tận óc, nhớ đời để phải ngoan, phải chăm học, "tiên học lễ, hậu học văn" là thế , thế mới thành người ?

Lớn lên, học tới cấp 3 (Lương Ngọc Quyến- Thái Nguyên ,1955-1958) môn Giảng Văn, bọn học sinh chúng tôi được học các bài "Thương Vợ " của Tú Xương, rồi đến "Ông Đồ" của Vũ Đình Liên do thầy Đỗ Đức Hiểu giảng. Thầy Hiểu, người cao gầy, cổ ngẳng, đeo kính cận nặng, vừa hắng giọng ,Thầy như nhỏ nhẹ đọc mở đầu bài thơ :

Mỗi năm hoa Đào nở

Lại thấy ông Đồ già...

Mặt Thầy ửng tươi hồng, hứng khởi như đời mới chào xuân...rồi đến đoạn giữa :

Giấy đỏ buồn không thắm

Mực đọng trong nghiên sầu...

thì giọng Thầy chùng hẳn xuống da diết, đầu Thầy hơi cúi xuống, măt như tối sầm lại, cả lớp như chết lặng, làm tôi tưởng nhớ tới cái "Nghiên mực" chữ Nho đen kịt -của ông Ngoại tôi ngày trước với bao niềm thương xót...?

Kết thúc bài giảng, Thày Hiểu hạ giọng như thầm đọc chỉ đủ cho mình Thầy nghe, mà bọn học sinh chúng tôi thì như nghe qua hơi thở của Thầy :

Những người muôn năm cũ

Hồn ở đâu bây giờ ?

Xong. Thầy đứng im, không nói, tay gỡ kính, rút khăn Mùi Xoa chấm hai đuôi con mắt...lũ học sinh chúng tôi lặng đi như vừa mất một cái gì (cái Hồn Dân Tộc) bâng khuâng, đầy hoài niệm...

Kết thúc bài giảng văn,Thầy chỉ nói ngắn gọn :"ông cha ta đã có một thời Văn chương-danh gia vọng tộc như thế, đáng trân trọng, nhưng không hợp thời nữa... Thơ HAY đúc lại ở 2 câu kết, đó là cái thông điệp của Nhà thơ gửi cho Bạn Đọc, mỗi thời sẽ có những cảm nghĩ khác nhau, làm thơ đạt được như thế, tuy chỉ một bài (hoặc 1 câu) cũng đủ để lưu danh, đủ với đời người."

...

Nguyễn Khôi

*Trích đoạn trên nguồn http://nhamyngocsuong.blogspot.com/.../oc-lai-ong-o-cua...

* Bài thơ ÔNG ĐỒ của Vũ Đình Liên

Mỗi năm hoa đào nở

Lại thấy ông đồ già

Bày mực tàu giấy đỏ

Bên phố đông người qua.

Bao nhiêu người thuê viết

Tấm tắc ngợi khen tài.

Hoa tay thảo những nét

Như phượng múa rồng bay

Nhưng mỗi năm mỗi vắng

Người thuê viết nay đâu

Giấy đỏ buồn không thắm

Mực đọng trong nghiên sầu.

Ông đồ vẫn ngồi đấy

Qua đường không ai hay

Lá vàng rơi trên giấy

Ngoài trời mưa bụi bay.

Năm nay đào lại nở

Không thấy ông đồ xưa

Những người muôn năm cũ

Hồn ở đâu bây giờ.

(Ông đồ - Vũ Đình Liên)

Tất cả cảm xúc:

80Ngọc Lan, Ly Trinh và 78 người khác

35

4

Thích

Bình luận

Chia sẻ

Xem thêm bình luận

Ngoc Nha Nha Vuong

Cảm ơn Xứ Thượng đã đăng lại bài thơ ông đồ của thi sĩ Vũ đình Liên làm nhớ về thuở học bài thuộc lòng này giờ đã thành thiên thu theo năm tháng trôi đi hơn bảy mươi năm rồi đáy,để thấy mình nay đã già nhưng hồn thì phảng phất đâu đây thời thanh bình c… 

Xem thêm

• 23 giờ
• Yêu thích
• Phản hồi