NHẢY SẠP NGƯỜI MƯỜNG *Hoàng Anh

 

Xứ Thượng

Sesoortpdn86c0i60l ú22tg:hg16829g 1294m6f7h 7á t34at0i0c8fn0  · 

Đã chia sẻ với Công khai

Sòn sòn sòn đô sòn... Sòn sòn sòn đô rê

Rê rê rê mí đồ rê... Rê rê rê mí đô là... (**Mai Sao)

NHẢY SẠP NGƯỜI MƯỜNG

*Hoàng Anh

...

...

Hiện nay, chưa có nhà nghiên cứu văn hóa, lịch sử nào xác định được múa sạp ra đời từ bao giờ, thế nhưng trong sinh hoạt của người dân tộc Mường từ thuở xa xưa đã xuất hiện những trò chơi, điệu múa như vậy...

Múa sạp đến với những con người lớn lên trên vùng đất Hòa Bình rất tự nhiên. Trải qua nhiều năm tháng, những điệu nhảy sạp đã ăn sâu vào tiềm thức của con người nơi đây. Có những giá trị văn hóa tồn tại một cách đặc biệt như thế nên cũng dễ hiểu tại sao múa sạp lại là điệu múa đặc trưng và rất phổ biến của người dân tộc Mường.

Đạo cụ cần thiết cho múa sạp phải có 2 cây to, thường là cây vầu, thẳng và dài làm sạp cái cùng nhiều cặp sạp con bằng tre hay nứa, đường kính từ 3-4 cm, dài từ 3-4 m được người dân sáng tạo thành đạo cụ, tạo âm thanh, tiết tấu múa. Bên cạnh đó, các vật dụng trong sinh hoạt hàng ngày như cung tên, khăn thổ cẩm, khăn lụa cũng được người dân đưa vào trong điệu múa. Đàn ông thì múa sạp với cung tên, phụ nữ múa sạp với quạt, khăn lụa. Tùy thuộc vào từng nơi, từng thói quen canh tác và sinh hoạt mà người dân lựa chọn đạo cụ múa sạp sao cho phù hợp.

...

...

Múa sạp ngày xưa không có nhạc nền như bây giờ, tất cả đều được diễn xướng bởi tốp có sạp. Một tốp có sạp đặc trưng bao gồm các đôi trai gái, mỗi đôi trai gái ngồi 2 đầu. Một cặp sạp con và gõ nhịp theo nhịp 4-4. Cứ 3 lần gõ sạp con vào cái thì 1 lần gõ 2 sạp con vào nhau tạo ra âm thanh, tiết tấu cho múa, vừa gõ vừa hát. Với tốp múa, họ sẽ nghe theo tiếng hát và tiếng sạp rồi lần lượt từng cặp trai gái nhảy vào dàn sạp. Mỗi người cầm một chiếc khăn màu, dài, khi tung lên, khi uốn lượn quanh người. Động tác khi lướt cần nhẹ nhàng, uyển chuyển, lúc dồn dập quay, nhảy, bay trên sạp. Tất cả đều phải đúng nhịp, làm sao khi hai sạp con chập vào nhau thì không bị kẹp vào chân. Cứ hai tốp gõ sạp và nhảy múa, thay nhau trong tiếng chiêng, trống nhịp nhàng sôi động. Cuộc vui cuốn hút mọi người hào hứng, say sưa.

Theo thời gian, múa sạp bổ sung thêm nhạc nền, dựa trên nhạc phương Tây để thay cho lời hát cổ. Nhưng nhịp điệu của người nhảy sạp vẫn tuân theo tiếng dập sạp của người gõ sạp. Trong điệu múa, yếu tố âm dương phải thống nhất với nhau, vừa tách ra nhưng phải vừa thống nhất. Tất cả sự hòa quyện đó đã tạo nên vẻ đẹp của làn điệu múa sạp, vì vậy không chỉ là một làn điệu mà nó là cả một thế giới quan cổ của người dân tộc Mường.

Múa sạp của người Mường xuất phát từ trò chơi dân gian đơn giản mà đến nay đã trở thành nghệ thuật múa. Khởi đầu là trò chơi đập chày, đập gậy. Trải qua quá trình phát triển, nghệ thuật múa sạp ngày càng phong phú, sinh động, hàm chứa tính nghệ thuật cao.

...

...

Hoàng Anh

*Trích đoạn trên nguồn https://www.baohoabinh.com.vn/.../Dam-say-cung-dieu-mua...

**Số là sau chiến thắng Hoà Bình Đông – Xuân 1951 – 1952, anh em văn công lượm được điệu múa sạp của đồng bào Thái ở Tây Bắc. Mai Sao là người lồng ghép nhạc cho điệu múa này. Nhưng khi xem múa, nhà thơ Hoàng Cầm khi đó là Trưởng đoàn Văn công Việt Bắc nói với nhạc sỹ Tử Phác là Trưởng đoàn Văn công Tổng cục Chính trị (TCCT): “Nghe thấy loáng thoáng có chỗ là âm điệu cò lả, có chỗ lại trống quân là những điệu dân ca quá quen thuộc vùng đồng bằng Bắc Bộ của người Kinh. Đệm cho điệu múa của người Thái ở Tây Bắc như vậy không ổn, chẳng khác gì để các cô gái Thái đội nón thúng quai thao, mặc áo tứ thân”.

Tử Phác thấy đúng, bèn giao nhiệm vụ cho Mai Sao lúc này là diễn viên hát trong Đoàn TCCT tìm hiểu kỹ về dân ca Thái để soạn nhạc đệm cho điệu múa sạp này. Chấp hành nhiệm vụ, người nhạc trẻ (lúc này Mai Sao, 26 tuổi - sinh năm 1926) bèn lập tức lên Tây Bắc tìm hiểu dân ca Thái. Ông đắm mình vào nhiều làn điệu của dân tộc này và cuối cùng đã viết nên bài “Sòn sòn sòn đô sòn” trên... (Trích theo https://cand.com.vn/.../nhac-sy-tham-lang-va-sang-tac-de.../)

+Ảnh của Kiều Anh Dũng.

Tất cả cảm xúc:

85Thái Hải, Hung Kieu và 83 người khác

21

Thích

Bình luận

Chia sẻ

Xem thêm bình luận

Nguyễn Thái

2

• 5 ngày
• Yêu thích
• Phản hồi