Xứ Thượng ... NGHỀ LÀM THUYỀN ĐỘC MỘC

Xứ Thượng ...

NGHỀ LÀM THUYỀN ĐỘC MỘC

Làm thuyền độc mộc là một nghề thủ công truyền thống nổi tiếng của người Mạ...
...
Sau khi đã kiếm được gỗ, để định hình tạo dáng của thuyền người thợ sẽ tiến hành đẽo khoét rỗng phần ruột của cây để tạo lòng thuyền và đốt lửa để làm khô thân cây.

Khi đã tạo xong hình dáng của chiếc thuyền, công đoạn cuối cùng là người thợ vừa gọt lại phần vỏ của thuyền cho nhẵn vừa thui đốt hơ nóng cho mềm gỗ để uốn cong hai đầu mũi thuyền. Đây là công đoạn khá phức tạp, đòi hỏi tài năng của người thợ.

Làm thuyền độc mộc không những khó mà còn mất rất nhiều thời gian. Một thợ đẽo thuyền phải mất đến 4 - 5 tháng mới hoàn thành được một chiếc thuyền. Người thợ làm thuyền không những phải có sức khỏe mà còn phải khéo tay, tỉ mỉ, kiên trì và có kinh nghiệm về sông nước thì mới làm được chiếc thuyền tốt và đẹp. Vì vậy, trong buôn làng của người Mạ chỉ có một số người biết đẽo thuyền độc mộc và họ rất tự hào về những người thợ làm thuyền giỏi.
...
Gỗ làm thuyền phải đi lấy vào những ngày có trăng để gỗ sẽ không bị mọt.

Chiếc thuyền phải cân đối để khi xuống nước thuyền khỏi bị nghiêng lệch. Nếu như thuyền làm ra không giữ được thế cân bằng thì khi di chuyển thuyền dễ bị nứt toác, có khi phải bỏ vì không sử dụng được.

(Trích theo "Độc đáo nghề làm thuyền độc mộc của người Mạ" của Thanh Bình đăng trên báo Lâm Đồng Online)

...
Càng ngày gỗ càng hiếm đi, với chủ trương của nhà nước cấm chặt phá rừng nên thuyền độc mộc bà con dần thay thế bằng những chiếc thuyền nhôm vừa rẻ, lại chạy bằng máy. Thêm vào đó, sự xuất hiện nhiều phương tiện giao thông hiện đại, khiến cho những con thuyền độc mộc dần vắng bóng trên dòng sông, dẫn đến việc làm thuyền độc mộc ngày dần mai một đi.

Mặc dù như vậy, nhưng thuyền độc mộc vẫn đang hiện hữu trong đời sống đồng bào bên dòng sông Đăk La với một vẻ đẹp thơ mộng hàng trăm năm nay, cùng người dân vượt qua những thác gềnh, cơn sóng dữ và bao biến cố của lịch sử. Nó vừa là phương tiện giao thông không thể thiếu, vừa là nét văn hóa đặc sắc của những nghệ nhân làm thuyền ở thôn làng sống bên sông.

(Trích theo "Êm đềm thuyền độc mộc trên dòng Đăk La" của Tuấn Anh đăng trên báo Dân Việt)