Độc đáo bài thuốc cho bà đẻ và trẻ sơ sinh của bà lang xứ Mường

(PL&XH) - Bài thuốc là sự tổng hòa của hơn 20 loại thảo dược khác nhau, một trong những thành phần chủ yếu như: Cây dụi, cây tơn, cây lá hì, lá lốt lai, dây cánh bướm, cây sa nhân, cây ngạnh trê…

Bài thuốc là sự tổng hợp của hơn 20 loại thảo dược hái từ các núi cao, rừng sâu, có tác dụng kích thích dây thần kinh, giúp tinh thần những người sắp sinh con thư giãn, dễ dàng vượt qua cơn vượt cạn, đồng thời bài thuốc còn có tác dụng giúp trẻ sơ sinh chống lại nhiều bệnh tật…

Bài thuốc gia truyền…

Bà lang với bài thuốc nam độc đáo trên có tên là Bùi Thị Đình, 58 tuổi, trú tại xóm Ải, xã Phong Phú, huyện Tân Lạc, tỉnh Hòa Bình. Trong căn nhà sàn đơn sơ, bao bọc xung quanh bởi điệp trùng núi rừng, không gian tĩnh mịch, bà Đình trong trang phục truyền thống của người Mường kể cho chúng tôi nghe về xuất xứ của bài thuốc.

Gia đình bà vốn có truyền thống làm nghề đỡ đẻ tự bao đời nay, lúc còn nhỏ, bà đã được bà nội, mẹ truyền dạy cho những kiến thức cơ bản về nghề. Khi lớn lên, đích thân bà nội bà là cụ Bùi Thị Uôn mỗi lần đi đỡ đẻ cho người dân thường dắt theo cô cháu gái nhỏ để phụ giúp. Cứ như vậy, cái duyên đỡ đẻ cũng vận vào người bà tự lúc nào không hay. Năm 20 tuổi, cô gái Mường Bùi Thị Đình e ấp trong vẻ đẹp mặn mà, trong sáng, mang đặc trưng của những cô gái nơi miền sơn cước, cũng là lúc bà được bà nội truyền dạy cho bài thuốc nam gia truyền giúp những phụ nữ mang thai dễ dàng trải qua cơn vượt cạn, đồng thời có tác dụng giúp các em bé mới lọt lòng mẹ chống lại được rất nhiều bệnh tật để lớn lên khỏe mạnh.

Bài thuốc là sự tổng hòa của hơn 20 loại thảo dược khác nhau, một trong những thành phần chủ yếu như: Cây dụi, cây tơn, cây lá hì, lá lốt lai, dây cánh bướm, cây sa nhân, cây ngạnh trê… Các loại thảo dược sau khi được hái về, rửa sạch, sắc nhỏ, rồi cho lên đun sôi lấy nước cho bà bầu uống. Ngày uống từ 3 - 5 lần, mỗi lần 1 bát. Những loại thảo dược này khi kết hợp với nhau sẽ giúp kích thích các dây thần kinh, làm cho toàn thân thư thái, sẵn sàng cho việc sinh con.

Bà Đình cho biết: “Lúc người phụ nữ bắt đầu trở dạ, người chồng có thể dắt đi bộ nhẹ nhàng trong nhà, cho uống nhiều nước. Sau đó, cho uống thang thuốc dễ sinh này thì người phụ nữ sẽ dễ dàng sinh nở ít đau đớn hơn”. Công việc đỡ đẻ bắt đầu với bà từ khi ở tuổi đôi mươi, vậy mà thấm tho?t giờ đã nhuốm màu của thời gian. Điều đặc biệt, bài thuốc giúp bà đẻ của bà nếu thêm 2, 3 loại thảo dược quý nữa có thể giúp trẻ sơ sinh mới lọt lòng mẹ uống, có khả năng chống lại nhiều bệnh thường gặp ở lứa tuổi này.

Vắc – xin bằng thuốc nam

Bằng kinh nghiệm của một người đã hơn 30 năm làm nghề đỡ đẻ, bà Đình chia sẻ: “Trẻ em khi mới lọt lòng, là giai đoạn dễ bị mắc bệnh nhất. Bởi khi đó, các em bé đang từ môi trường trong bụng mẹ, phải đột ngột thích nghi với môi trường sống bên ngoài. Để tránh sự tác động quá lớn của môi trường tới bé, cần phải luôn giữ ấm cho bé ở nhiệt độ thích hợp, không gian xung quanh phải thông thoáng”.

Bà Đình liệt kê một số bệnh thường mắc ở trẻ sơ sinh như: Phần lớn các em bé khi mới lọt lòng mẹ có nguy cơ mắc căn bệnh vàng da rất cao. Nguyên nhân chủ yếu do, khi ra khỏi môi trường bụng mẹ, hồng cầu của thai nhi sẽ được thay thế bằng hồng cầu khác để thích nghi với môi trường sống bên ngoài. Khi đó, lượng hồng cầu của bé khi còn trong bụng mẹ sẽ bị hủy, tiết ra một lượng lớn các sắc tố có dung dịch vàng ảnh hưởng lớn tới màu da của trẻ. Cách phòng chống căn bệnh thường gặp ở trẻ này, nên cho trẻ tắm nắng vào buổi sáng sớm tầm 10-15 phút, giúp trẻ dễ dàng hấp thụ lượng can-xi từ trong sữa mẹ, bổ sung vitamin D. Mặt khác, một số loại thảo dược cũng có khả năng giúp trẻ tránh được bệnh vàng da như: Rễ cây á, cây nhót rừng, cây cháy nhà… Thuốc được hái về, rửa sạch, thái nhỏ rồi sắc cho người mẹ uống, tác dụng của thuốc sẽ được truyền cho trẻ thông qua đường sữa mẹ.

Trong trường hợp, khi người mẹ sinh con ra bị thiếu sữa, bà Đình lại có cách chữa trị khác. Đấy là dùng các loại cây thảo dược như: Cây roi kiến, cây lá bướm và một vài loại thảo dược khác về giã nát, đun sôi, sau đó lấy nước uống hàng ngày. Sau một thời gian, người phụ nữ sẽ có sữa cho con bú, trong sữa mẹ khi đó sẽ có những thành phần của thuốc giúp trẻ em khỏe mạnh hơn.

Khi thấy trẻ xuất hiện những triệu chứng như: Phân nát, có bọt, màu hoa cà, hoa cải, mùi tanh. Có thể dùng cây: Tui khụi, cây tơn nếp, hỉ lình mang sắc nhỏ, đun sôi sau đó cho trẻ uống. Đối với trường hợp trẻ bị ho nhẹ thì chỉ cần lấy cây lá bướm giã nát lấy nước cho trẻ uống là sẽ đỡ. Nếu trẻ có hiện tượng khó thở, hơi thở kéo dài, khóc liên tục thì có thể là triệu chứng của bệnh hen suyễn: Chỉ cần dùng hai cây: Rau diếp cá, cây nhọ nồi, giã nát cho trẻ uống, có thể trị dứt.

Những bài thuốc từ các loại thảo dược của bà Đình chẳng khác nào như những loại vắc – xin giúp trẻ sơ sinh có khả năng chống lại nhiều căn bệnh thường gặp. Thai nhi mới lọt lòng mẹ sẽ được tắm rửa bằng những cây thuốc: Tía tô, lá pẳng gà, lá ven, bạc hà, diếp cá, lá nhọ nồi. Sau đó cần có những cây thuốc lá cánh bướm, lá sa nhân, lá lốt lai, cây pang… băm nhỏ, sắc thành thuốc cho người mẹ uống để có chất kháng bệnh truyền cho con qua đường sữa.

Trao đổi với PV, ông Bùi Văn Dựng, trưởng xóm Ải cho biết: Bài thuốc giúp chữa trị cho bà đẻ và trẻ sơ sinh của gia đình bà Bùi Thị Đình là bài thuốc gia truyền được truyền qua nhiều đời. Bài thuốc được tạo nên từ rất nhiều loại thảo dược có sẵn trong rừng sâu hoặc trên các ngọn núi cao ở trong vùng. Trước đây, khi chưa có trạm y tế, đa số các bà đẻ và trẻ sơ sinh đều được bà cứu chữa. Giờ đây, vẫn có nhiều gia đình hay đến nhờ bà hái các loại thảo dược dùng để tắm cho trẻ và đặc trị các bệnh nhẹ thường gặp. Với đức tính thật thà, chất phác của người dân xứ Mường, bà Đình vẫn hay đi hái thảo dược ở khắp nơi để giúp người miễn phí.

    Bài, ảnh: Xuân Thắng